Jezelf druk maken over de toestand van de Krijgsmacht. Waarom zou je dat doen? Het antwoord is simpel: Defensie is te belangrijk om je niet druk over te maken. Uiteindelijk is het de Krijgsmacht die zorgt voor onze veiligheid. Defensie is zelfs zo belangrijk dat de taken in de grondwet zijn vastgelegd: het eigen grondgebied (inclusief het Caribische deel van het Koninkrijk der Nederlanden) en dat van bondgenoten verdedigen; de internationale rechtsorde en stabiliteit beschermen en bevorderen; de overheid (bijvoorbeeld provincies en gemeenten) ondersteunen bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en humanitaire hulp, nationaal en internationaal.
Om die taken te kunnen uitvoeren zijn in het verleden afspraken gemaakt over de financiering van de Krijgsmacht. Zo is met de NAVO-bondgenoten afgesproken dat we 2% van het BNP uitgeven aan Defensie. Nederland haalt dat al decennia lang niet, waardoor er tientallen miljarden te weinig naar de Krijgsmacht zijn gegaan. Het gevolg is dat de Krijgsmacht niet aan de grondwettelijke taken kan voldoen. Niet elke taak afzonderlijk, en zeker niet alle taken tegelijk.
Slagkracht weg
De hoeveelheid slagkracht die is ingeleverd is enorm. Het aantal fregatten is dramatisch gedaald naar 6 stuks. De hoeveelheid tanks is van 900 eigen tanks naar 18 geleasde gegaan. De slagkracht in de lucht van 213 F16’s naar 46 F-35’s. Artillerieafdelingen zijn opgeheven, fregatten vervangen voor patrouilleschepen, onderzeeboten moeten al jaren moderner, gevechtseenheden kampen met grote personeelstekorten, basissen zijn gesloten, en vliegvelden dicht. Lichtpuntjes zijn er ook: Op het nieuwe cyberslagveld doet ons Cybercommando het wél erg goed: we horen bij de beste vijf cybermachten in de wereld. Maar in de echte wereld mist onze Krijgsmacht het voortzettingsvermogen en kan er geen grootschalig gevecht gevoerd worden. Daarvoor is er te weinig gevechtskracht en te weinig logistieke en geneeskundige ondersteuning.
Er is ook te weinig personeel. Dat komt mede doordat de organisatie vanaf 2010 werd ingericht op het afstoten van personeel. Door de draconische bezuinigingen van toenmalig minister Hillen, die volgden op jaren en jaren van bezuinigen met het hanteren van de kaasschaaf, moesten duizenden personeelsleden vertrekken. Geprobeerd werd om de slagkracht in tact te houden, maar ook die moest er aan geloven. Maar niet alleen de bezuinigingen zijn debet aan het personeeltekort. Ook de achterblijvende arbeidsvoorwaarden dragen bij aan het tekort, net als het gebrek aan missies, waardoor er weinig uitdaging is voor veel militairen. De missies staan op stop omdat de Krijgsmacht op adem moet komen, nadat er jaren missies zijn gedraaid, terwijl de Krijgsmacht moest bezuinigen en de basis niet op orde had, en die uitzendingen daardoor een grote wissel trokken op mens en materiaal: het ontbrekende voortzettingsvermogen.
Trots en tekort
Het wrange aan deze situatie is dat vrijwel alle militairen en oud-militairen blij en trots zijn dat ze dienen of gediend hebben. Het werk was en is geweldig, de taakstelling van Defensie ook, de kameraadschap wordt geroemd, de can-do-mentaliteit wordt door hen die vertrokken zijn gemist buiten Defensie, de loyaliteit aan elkaar en aan ‘de baas’ wordt geroemd. Maar de bureaucratie, de onwil van de politiek om de krijgsmacht afdoende te financieren, en de goed-nieuws-show die stug wordt volgehouden vanuit de politieke en militaire top zorgen ervoor dat veel militairen vertrekken. En daardoor zijn er nu meer dan 9.000 vacatures. En terwijl bij minder vacatures in het onderwijs het Malieveld volstaat met de demonstrerende onderwijzers en hun belangenbehartigers, gebeurt er voor Defensie niets. Geen protesten, geen demonstraties, vrijwel geen acties. Dat kan ook niet, want door de speciale positie van de militair mogen zij vrijwel geen actie voeren.
Want het tekort is echt heel groot, als een eenheid een vulling heeft van 80% is dat een goed gevulde eenheid. Onderzeeboten liggen langs de kade omdat er geen personeel is. Bataljons bij de landmacht worden samengevoegd om toch maar een inzetbare club te hebben. Want het tekort zit vooral bij de vulling van operationele militaire functies. De burgerfuncties zijn met meer dan 100% gevuld. De Bestuursstaf is bijvoorbeeld een bolwerk van burgers, waarin de militaire rol ondergeschikt lijkt aan de politieke burgerbelangen. Op papier wordt dat verbloemd doordat alle zichtbare commandantenfuncties worden vervuld door militairen, maar die zijn uiteindelijk allemaal ondergeschikt aan een SG, die er alles aan gelegen lijkt te zijn om de militair eronder te houden (zie ook het artikel: Leiderschap gevraagd). In de Bestuursraad van het ministerie is de CDS zelfs de enige militair, een grotere diskwalificatie van de militaire taak en het militaire belang is bijna niet mogelijk.
Oorlog voeren kan niet meer
De Krijgsmacht kan momenteel dus geen oorlog voeren. Er is te weinig geld, er zijn te weinig spullen, en er zijn te weinig mensen. De mensen die er zijn moeten vervolgens functioneren binnen een P-systeem dat stamt uit de tijd van de Eerste Wereldoorlog, want de beloofde modernisering van het loongebouw en het functiesysteem loopt keer op keer vertraging op. Het personeel wordt ondertussen zoet gehouden met de belofte dat het allemaal beter wordt.
Opeenvolgende regeringen hebben dit veroorzaakt. Opeenvolgende bevelhebbers hebben het, onder het adagium ‘politiek bepaalt, de militair voert uit’, laten gebeuren en in gang gezet. Ook de afgelopen jaren had de regering weer gezegd dat Nederland stappen richting de 2% ging maken, wat later werd afgezwakt tot aansluiten bij het NAVO-gemiddelde. Maar dat is allebei niet gehaald. Ja, er is natuurlijk wel geld bijgekomen, en er lopen vervangingstrajecten, maar het is te weinig. En de vraag is ook of het niet te laat komt, omdat de wereldwijde vrede en veiligheid steeds minder vanzelfsprekend lijkt te zijn. En de commandanten? Die zwijgen. Volgens de CDS is het niet zijn taak om over de 2% te beginnen, dat ligt bij de politiek. Maar als de CDS er niet over begint, wie moet het dan doen? De andere militairen die zich de mond gesnoerd weten door de verscherpte aanwijzing van de SG?
Krijgsmacht raakt verder achterop
In een steeds onveiliger wordende wereld lijkt onze Krijgsmacht, onze meest belangrijke en finale verzekering van onze vrijheid en onze welvaart, steeds verder achterop te raken bij het kunnen uitvoeren van de taken die in de grondwet zijn vastgelegd. Het plezier in het werk dat velen hebben, raakt voor velen ook het zicht door het gebrek aan waardering dat blijkt uit het achterblijven van arbeidsvoorwaarden en de vele beloftes die vanuit de politiek niet waargemaakt worden. En dat kan niet.
Het kan niet zo zijn dat Defensie wordt uitgehold. Het kan niet zo zijn dat het personeel tot voorbij de pijngrens geëxploiteerd wordt. Het zou niet zo moeten zijn dat commandanten daarover zwijgen. En het zou niet zo moeten zijn dat er vanuit de politiek niets gedaan wordt om het tij te keren. Meer investeringen in slagkracht, in voortzettingsvermogen en vooral in personeel zijn nodig. Niet alleen vervangen, maar ook verbeteren en uitbreiden. Commandanten zouden dat van de daken moeten schreeuwen, politici zouden zich daar keihard voor moeten maken.
Want Defensie, en het personeel van Defensie, is te belangrijk om je niet druk over te maken. Als alles heeft gefaald, als niemand het meer weet, is het Defensie dat de oplossing moet bieden, is het de Krijgsmacht die wordt ingezet, en zijn het de militairen die hun leven wagen. En daar mag best wel wat meer tegenover staan. Een begroting volgens afspraak bijvoorbeeld. Meer en beter materieel. En goede, moderne arbeidsvoorwaarden voor het personeel.
Door: Eduard van Brakel
Foto’s: Defensie
Geheel eens met het gestelde. Schande dat het Mindef er in is geslaagd om ruim 5 jaar geen CAO af te sluiten. Het personeel wordt onder-betaald. Materieel aanschaffen en geen personeel om het te `”bemensen”. F35’s kopen die niet bestand zijn tegen onweer. parate eenheden omvormen tot opleidingseenheden wegens gebrek aan opleidingscapaciteit. Uitzendingen met alleen een politiek doel en met onvoldoende middellen. Te zot voor woorden . En als het fout gaat zijn de schuldigen niet aanspreekbaar. In 1 woord : walgelijk !
Heb wel een oplossing voor het personeelstekort. Dit plan heeft ook in de Telegraaf gestaan. Ik heb bijna 10.000 Zuid Afrikaanse vrijwilligers die wel voor de BV Nederland willen vechten. Te denken valt aan een brigade Zuid Afrikaners, die dan voor 4 jaar tekenen. Voor moeilijk op te vullen functies eventueel langer. Ze spreken Afrikaans, dus de taal is dichtbij die van ons.
Qua materieel, zeker met de tanks, moet er een inhaalslag komen. We zouden toch zeker over minimaal 60 EIGEN tanks moeten beschikken.
Beste Eduard, wederom een goed stuk van jouw hand. Ik vrees echter dat je een roepende in de woestijn zult blijven. De situatie gaat eerder slechter dan beter worden als straks het cohort oudere militairen met FLO gaat. Waarom denk je dat we langer moeten werken? Anders was het aantal vacatures nog groter geweest. Ik denk dat het roer drastisch om moet en we met name de Landmacht om moeten vormen naar Fins of Zwitsers model. 13X, 43X en een deel van OOCL mobilisabel maken en vullen met reservisten. Focus op Socom en Marine en Luchtmacht versterken. De arbeidsvoorwaarden uiteraard marktconform maken en dan is er misschien een kans dat we een geloofwaardige Krijgsmacht op poten kunnen zetten die wel geschikt is voor de drie hoofdtaken. Dit betekent ook herinvoering van een gedeeltelijke opkomstplicht om de mobilisabele brigades te vullen. Dit geldt ook voor de logistieke ondersteuning. Zoals we nu doormodderen is het een heilloze weg vrees ik.
Als oud-marineofficier volg ik al jaren wat er bij Defensie plaatsvindt. Defensie is een hellend en blijvend vlak, waar aanwijzingen van de SG ook geen goed doen. Dan is er ook nog een But-model waar de CDS wordt gemuilkorfd en hij, als je goed let op zijn lichaamshouding van deze SG weinig waardering voor zijn werk verdient. Het laat ook haar arrogante en dictatoriale houding tegenover de CDS zien, waar bij haar enig empathisch leiderschap ver te zoeken is bij de publieke toelichting over de visie door de minister van Defensie van het stuk Defensie in 2035.