Closeread: De notitie van Bauer ontrafeld

Admiraal Bauer, onze Commandant der Strijdkrachten zag tot zijn grote schrik dat er wel heel veel mensen vanuit oprechte bezorgdheid, vanuit oprechte boosheid over een gebrek aan waardering, nogal stellig reageerden op bijvoorbeeld het arbeidsvoorwaardenakkoord. Of op de bij Prinsjesdag gepresenteerde Defensiebegroting. Die reacties hadden ze bij de politieke en militaire top natuurlijk niet verwacht. Dus CDS Bauer klom in de pen en schreef een notitie. Eduard van Brakel ontleedt hem hier, en voorziet het stuk van commentaar.

Veel mensen in onze organisatie lijken ontevreden. Ik lees het terug op mijn Facebookpagina, in de mail, ik hoor het van mijn commandanten en natuurlijk tijdens mijn werkbezoeken in het land en bij de missies…

Nou beste admiraal, mensen lijken niet ontevreden. Ze zijn ontevreden. Dat is een subtiel, maar essentieel verschil, en het maakt dat het lijkt alsof je echt niet weet wat er aan de hand is de organisatie. Of het maakt dat je niet weet wat er aan de hand is in de organisatie.

“Er zijn nog steeds te weinig inzetbare voertuigen om mee te oefenen.” “De reservedelen die we keihard nodig hebben lijken maar niet te komen.” “Ik ga de dienst uit, want ik zie hier geen toekomst.” Allemaal uitspraken van collega’s die het niet meer zien zitten en niet lijken te willen geloven dat het toch echt ook beter gaat worden en dat het soms ook al beter gaat.

Maar: er zijn ook te weinig voertuigen. Te weinig vliegtuigen. Te weinig vaartuigen. Te weinig onderdelen. En waar de spullen op orde lijken te komen, zijn er met 8.000 vacatures mensen te kort.

En daarbij. Op 16 oktober schreef u het volgende in uw eigen weblog: ‘Mensen moeten zich vrij voelen om te zeggen wat er nodig is vanuit hun eigen professionaliteit, of wat er misschien mis is. Iedereen moet er op kunnen vertrouwen dat met die kennis of zorgen die zij delen, iets wordt gedaan. Niets mag blijven hangen.’ Dus als mensen dan melden wat er allemaal slecht gaat, dan lijkt het me niet handig als u dat gaat bagatelliseren door te stellen dat het al beter gaat.

 “We maken de organisatie kapot…”

Natuurlijk begrijp ik waar die gevoelens en onvrede vandaan komen. Als je bij jouw eenheid nog niet ziet dat het beter wordt, en je jarenlang teleurstelling op teleurstelling hebt moeten verwerken, dan snap ik dat sommigen daar cynisch van kunnen worden. Over die gevoelens maak ik me echter wel echt zorgen. Het is precies zoals een adjudant bij mijn laatste werkbezoek tegen mij zei: “Admiraal, als we zo zuur blijven met z’n allen, maken we onze organisatie kapot.”

Cynisme is een gebruikelijke manier om met teleurstelling om te gaan. En ondanks de puike mentale weerbaarheid van de gemiddelde Defensiemedewerker, slaat 30 jaar bezuiniging, droefenis en teleurstelling niet zomaar om naar blijheid. De organisatie is overigens vooral kapotgemaakt door enthousiast bezuinigende politici en militairen in de rang van generaal en admiraal, die de bezuinigingen uitvoerden. Het zijn niet de matrozen, korporaals, sergeanten, adjudanten en luitenants die nu ‘zuur’ doen, die de organisatie kapot hebben gemaakt.

En in april schreef u in uw weblog: We zeggen ‘nee’ als iets niet veilig of niet goed uitvoerbaar is of we passen de opdracht aan’. Mensen zeggen nee, omdat het niet langer gaat. Dan is dat geen zuurheid, maar doen ze precies wat ze is gevraagd. Door u.

Deze adjudant slaat de spijker op z’n kop. Want wie wil er nou werken bij een organisatie waar niemand blij lijkt te zijn, of waar er geen hoop of perspectief is. Niemand toch? Terwijl het juist nu zo belangrijk is dat we mensen binnen kunnen halen – en binnen houden – om het belangrijke werk te kunnen doen.

Klopt. Wie wil daar nu werken? Er zijn niet voor niets 8.000 vacatures. Vertrouwen is dan ook belangrijk. Dat ben ik helemaal met u eens. En dat het werk belangrijk is, dat staat helemaal buiten kijf. Daarom zou trots en waardering voor degenen die dat belangrijke werk doen ook zo op zijn plaats zijn.

Kijk maar naar de Miljoenennota, waarin staat dat er veel veel geld is uitgetrokken voor Defensie. Zo noemde de Koning in de Troonrede de toename van ons budget met 17%. Dat is nogal wat. Namelijk 1,2 miljard keiharde euro’s.

Dat is niks nieuws. Dat was al aangekondigd. Iedereen had gehoopt op een extra stap, op een extra maatregel om dichterbij de 2% te komen. Om wat extra ruimte, net zoals er – heel terecht overigens – opeens extra ruimte was bij het Onderwijs en bij de politie. Het is overigens wel fijn dat dit extra geld er is. Want het is inderdaad kei- en keihard nodig. Het is een begin van de weg omhoog.

We gaan het echt allemaal kopen

Van dat geld kopen we allerlei spullen waardoor iedereen in onze organisatie beter zijn of haar werk kan doen. Of het nou gaat om bouten en moeren, gevechtskleding, voertuigen, vliegtuigen of onderzeeboten. We gaan het echt allemaal kopen. En dat weet iedereen ook eigenlijk wel.

Mooi. Wanneer hebben we ze?

Daarom moeten we ook niet blijven hangen in cynisme. ‘Kan niet’, ‘lukt niet’, of ‘het wordt toch nooit wat’. Ik weet dat er veel nog niet goed gaat, maar we kunnen ook niet alles van vandaag op morgen realiseren. Bovendien, laten we ook kijken naar wat er wel goed gaat. Een paar voorbeelden:

In de zomer rolde onze 200e Boxer – een pantserwielvoertuig – van de productieband. Waardoor onze infanteristen heel mobiel zijn en tegelijkertijd beter beschermd zijn;

Betekent dat dat we de lichte brigade weer een mechbrig wordt? Maar inderdaad mooi dat de mannen en vrouwen bescherming hebben en niet meer hoeven te lopen. Dat is inderdaad winst! Maar, de boxer was toch organiek niet bedoeld als infanteriegevechtsvoertuig, maar als commandovoertuig? De CV90 was toch het gevechtsvoertuig? Hoe dan ook:  meer voertuigen is goed nieuws!

Scania, de vrachtwagenbouwer, leverde de eerste vrachtwagen af om testen mee uit te voeren omdat we al onze vrachtwagens gaan vervangen. En vanaf november levert Scania de eerste lesvoertuigen met dubbele bediening om onze chauffeurs op de nieuwe voertuigen op te leiden.

Fijn!

Vorige week heb ik de KPU-app gelanceerd waarmee iedereen straks zijn eigen dienstkleding en uitrustingsstukken kan bestellen. Kortom, gewoon met je mobiele telefoon of tablet. Ook met je privé telefoon. Snel, veilig en geen gedoe. Waar ter wereld je ook bent.

Dat is ook positief en handig en echt van deze tijd. Krijg je de spullen ook waar ter wereld je ook bent?

Deze maand is op vliegbasis Leeuwarden het 306 Squadron opnieuw opgericht. Deze eenheid was acht jaar geleden opgeheven door de bezuinigingen, maar is nu weer actief. Nu ondersteunen ze het inlichtingenproces van de coalitiepartners in de strijd tegen ISIS. En in 2020 vliegen ze zelf met vier grote onbemande vliegtuigen; de MQ9-Reapers.

Mooi. Drones zijn goed! En extra – gevulde – eenheden zijn ook top!

Sinds vorige week beschikt de mijnendienst van de marine over drie onderwaterdrones – de Remus 100 Next Generation – die een innovatieve sonar en camera hebben. Hiermee kunnen ze nu beter delen van de bodem in kaart brengen en ook objecten onderzoeken. Zoals mijnen, explosieven of andere voorwerpen – maar bijvoorbeeld ook zoeken naar vermiste personen.

Ook goed. Onderwaterdrones die voor meer veiligheid zorgen.

En tenslotte is de leverbetrouwbaarheid en voorraadbeschikbaarheid van allerlei artikelen aanzienlijk – met tientallen procenten – gestegen. Dat betekent concreet dat de meeste spullen die je nodig hebt er inmiddels in toenemende mate ook gewoon zijn, dat we minder vaak misgrijpen en dat we dus daadwerkelijk meer materiaal hebben dat het gewoon doet.

Materiaal dat het doet. Beseft u wat u schrijft? U schrijft dat er eerst materiaal was dat het niet deed. Voor de Krijgsmacht. Die eerst ook al moest beschermen wat ons dierbaar was. Dat het zo ver heeft kunnen komen, dat we blij moeten zijn met spullen die het doen. Dat is toch eigenlijk bizar, vindt u ook niet?

Dit gaat allemaal over spullen, maar er zijn ook ontwikkelingen op andere gebieden.

Ik ben benieuwd. En ik mis nog wel wat statements over spullen die we ook nodig hebben: zoals artillerie, nog veel meer F35’s, meer fregatten, onderzeeboten, vrachtwagens, heli’s, en drones. Om maar een voorzet te geven. Maar inderdaad: er gaat veel goed, en er komen veel mooie spullen bij. Super!

Goede stap in de juiste richting

Ook op personeelsgebied gebeurt van alles. Op de eerste plaats ligt er een onderhandelaarsresultaat voor een nieuwe CAO. Informeer u goed, met name wat het voor u persoonlijk gaat betekenen. Ik besef me heel goed dat er twijfel is en zelfs wantrouwen. Het is wat mij betreft een goede stap in de goede richting als het gaat om het moderniseren van onze arbeidsvoorwaarden. Maar weet ook dat we ons heel goed beseffen dat we er nog niet zijn en dat er nog meer stappen nodig zijn.

Nu wordt het wat minder positief qua opbouwende kritiek. Want, er zijn meer stappen nodig zegt u. Dus eigenlijk zegt u: er ligt een voorstel dat niet goed genoeg is. Ik zeg: ga dan regelen dat er een voorstel komt dat wel goed genoeg is. Succes. Uitvoeren mars!

Immers, in uw eigen weblog op 6 juli schreef u: ‘Ruimte geven’ en ‘doorpakken’. Dat was ook de kern van mijn Commander’s Message die ik op 4 juli aan de top van de Defensieorganisatie heb uitgedeeld en die in een mail 5 juli aan iedereen in onze organisatie is rondgestuurd. Hierin staat dat we ons moeten focussen op resultaat en op het bieden van perspectief voor onze mensen.’ Dat bieden van perspectief kan beter denk ik. En doorpakken is iets wat de minister en de staatssecretaris ook wel beter kunnen doen, maar dat is ook een les voor bonden. Tenminste als u, de stas, en de bonden echt voor hun militairen willen opkomen.

Daarnaast kennen we ook al bindingspremies toe en zijn er ruimere mogelijkheden voor doorstroom naar FPS3. Dat doen we om personeel te behouden.

Mooi. Maar het lijkt me niet meer dan logisch dat je goed personeel wilt behouden. Dat is toch geen nieuws? Maar om het positieve te benoemen: wel fijn dat Defensie nu meer zekerheid kan bieden en er meer kansen zijn voor goed personeel.

Verder loopt de werving boven verwachting goed. Helaas hebben we tegelijkertijd nog wel te maken met een hoge uitstroom. We hebben nu echter al meer nieuwe collega’s aangetrokken dan in heel 2017. Bijvoorbeeld door ook lokaal te werven en op te leiden, dat lijkt aan te slaan. Zo kregen afgelopen week 84 nieuwe collega’s hun felbegeerde rode baret in Assen! En de mensen die tijdens de opleiding afvielen zijn niet weg, maar kunnen als ze dat willen een kans grijpen bij de 43e Brigade.

Dat van Luchtmobiel is wel echt een succesverhaal! En ook mooi dat afvallers bij andere eenheden terecht kunnen. Daar is wel over nagedacht. En die jongens van Luchtmobiel verdienen echt meer dan een compliment voor hun werving!

Maar de algemene werving verloopt beter dan verwacht? Hoe hoog of laag waren de verwachtingen? Verloopt de werving goed genoeg om 8.000 vacatures te vullen? Kunt u concreet worden?

Kortom, er gebeurt ook heel veel waardoor we wel wat positiever kunnen zijn. En nee, we zijn er nog niet. Nog zeker niet overal en ook nog niet snel genoeg, maar het wordt echt beter.

Echt het wordt echt beter. Echt.

“Admiraal, als we zo zuur blijven met z’n allen, maken we onze organisatie kapot.” Ik hoop dat we de adjudant kunnen laten zien dat we niet laten gebeuren. Sterker nog: het gaat ook niet gebeuren. Laten we vooruitkijken en bouwen aan onze krijgsmacht. Laten we samen de schouders er onder zetten en zorgen dat het herstel en de versterking en vernieuwing echt vaart krijgen.

Laten we de schouders eronder zetten. Admiraal, echt? Er zitten mannen en vrouwen in je organisatie die 5, 6, 7 keer of zelfs meer dan 10 keer op uitzending zijn geweest. Die vele malen zijn verhuisd. Van wie de kinderen hun vader of moeder letterlijk jaren niet gezien hebben, omdat papa of mama bezig was met de schouders eronder te zetten. Mannen en vrouwen die al jaren met hun can-do-mentaliteit de organisatie draaiende houden, doordat ze doorgaan waar anderen stoppen. Nergens in deze notitie spreekt u ook maar enigszins respect en waardering uit voor uw mannen en vrouwen die al jaren de benen uit hun lijf rennen, die op basis van de grillen van de politiek en de met de grillen van politiek meebuigende militaire top reorganisatie op reorganisatie uitvoeren en roeien met de riemen die ze hebben. Geen enkele waardering spreekt u uit. Niets. En dat is echt een gemiste kans, admiraal.

Dat geeft vertrouwen en dat schept vertrouwen. En dat is keihard nodig.

Inderdaad. Dat is keihard nodig. Geef dat vertrouwen dan ook aan uw mensen. En spreek uw waardering uit. En spreek uit dat al die mannen en vrouwen beloond moeten worden voor hun trouw, hun loyaliteit, hun can-do-mentaliteit, hun vermogen om door te gaan waar anderen stoppen. En admiraal, sta op en zeg tegen de minister en de staatssecretaris dat ook zij door moeten gaan waar anderen stoppen, en Financiën over de tafel moeten trekken om meer financiële ruimte te krijgen voor betere arbeidsvoorwaarden, voor een snellere groei naar 2%. Want dan, dan krijg je echt het vertrouwen terug.

Luitenant-admiraal Rob Bauer

Commandant der Strijdkrachten

Oh, toen was de notitie al klaar. Vreemd, want in juni schreef u in uw weblog Hoge Bomen: Natuurlijk moeten we kritisch naar onszelf kijken en mogen anderen dat ook. Dat recht ontzeg ik niemand. We moeten bereid zijn te leren van onze fouten en indien nodig te veranderen. Ons werk anders doen om het beter en veiliger te doen. Om goede resultaten te boeken.’ Dus: wat is de reflectie op uw rol, op de rol van de Defensietop en de politieke leiding op de ontstane ‘zuurheid’? Want dat mis ik wel een beetje. Het is iedereens schuld, behalve… En, nog belangrijker, wat gaat U eraan doen om die zuurheid te verminderen?

Admiraal, Ik heb dit geschreven onder het motto ‘Luisteren en een spiegel voorhouden’, zoals u zelf schreef in uw weblog Kennis is macht, karakter is meer.’ En voordat ik dit heb gepubliceerd, heb ik hier ook reflectie op gevraagd. En het verhaal is een stuk milder geworden daardoor.

Ik wens u veel wijsheid toe.

Eduard van Brakel

Pro-defensie, en hoofdredacteur en oprichter Defensie-Platform