Admiraals, generaals en andere commandanten: Voorwaarts!

‘Ik zeg toe dat deze groep, als ze voorwaarts komen, dat ze dat veilig kunnen doen’. Dat zei luitenant-admiraal Rob Bauer, onze CDS, gisteren bij RTL Late Night over de commando’s en andere militairen die klachten hebben. En dus is er nu een meldpunt open, waar Defensiepersoneel terecht kan met hun klachten. Alles om de organisatie weer op orde te krijgen, en het personeel eindelijk eens serieus te nemen, want dat is te lang niet gebeurd.

Bauer zei bij Twan Huys dat hij denkt dat er nog wel meer vervelende dingen naar buiten komen over Defensie. Wellicht loopt hij daarmee al wat vooruit op het rapport van de commissie Giebels dat volgende week uit moeten komen en gaat over de fysieke en sociale veiligheid bij Defensie.

Maar wellicht weet de CDS ook niet meer wat hij moet vinden. Want op de dag dat hij zegt dat de commando’s al tijden veilig kunnen schieten, omdat er maatregelen zijn genomen, ligt er een brief bij Twan Huys waarbij commando’s stellen dat het niet zo is. Bauer keek een beetje zuur toen Huys die brief aankondigde, gaf geen antwoord op de eerste vraag van briefschrijvers, maar sprak zijn verbazing uit dat zijn personeel het niet gewoon meldt.

De verbazing is het probleem

En die verbazing schetst precies het probleem bij Defensie. Er zijn goede bedoelingen zat in de top, en als de luitenant-admiraal zegt dat mensen veilig kunnen melden, dan is er geen reden om te twijfelen aan de oprechtheid van die woorden. Maar toch gaat het ergens in de organisatie mis. Er bestaat een gapend gat tussen de werkelijkheid bij de ambtelijke en militaire top op het ministerie in Den Haag, en de echte werkelijkheid op de werkvloer in Roosendaal, Assen, Doorn, Den Helder, Apeldoorn, Leeuwarden of ’t Harde.

En dat daar 25 jaar bezuinigingen aan ten grondslag liggen is evident. Maar dat die bezuinigingen hebben gezorgd voor een cultuur waarbij personeel angst heeft om te melden dat er iets mis is, of dat er niets met die meldingen wordt gedaan, is een cultuur waaraan de huidige militaire top ook heeft bijgedragen toen ze door de rangen heen carrière maakten.

Het enige dat werkt om die cultuur te veranderen, dat vertrouwen terug te winnen, is niet alleen het maken van krachtige statements, maar gaat vooral om het waarmaken van die statements. En daarin moet de hele Defensieorganisatie Bauer steunen. Want de CDS kan wel roepen dat iedereen veilig en zonder angst voor sancties kan melden, hij heeft alle andere commandanten en ondercommandanten nodig om dat waar te maken. Als 1 van al die andere commandanten ergens in de lijn zegt dat iets beter niet gemeld kan worden, of zijn/haar mensen anderszins tegenhoudt om te melden, zijn de goede bedoelingen voor niets geweest. De hele lijn moet nu een front maken, en zich in woord en daad achter de woorden van Bauer scharen.

Alle commandanten moeten achter personeel gaan staan

Alle ondercommandanten van Bauer, te beginnen bij de vier hoogsten in rang, moeten nu dus, samen met de CDS eens keihard achter het personeel gaan staan. En keihard herhalen wat Bauer zei: iedereen moet veilig zijn of haar werk kunnen doen, iedereen die wat te melden heeft kan veilig voorwaarts komen.

Want dat meldpunt is een goede eerste stap op weg naar het herstel van vertrouwen dat te paard de organisatie heeft verlaten. En Bauer weet ook dat hij in dat opzicht spitsroeden loopt, doordat de klachten die komen via het meldpunt, openbaar gemaakt worden. Een klein foutje daarmee en de klagers liggen ook op straat. En als dat gebeurt zijn de rapen echt gaar voor Defensie. Net als wanneer het meldpunt wordt gebruikt om klachten in de doofpot te stoppen. Ook dat zou de nekslag voor de geloofwaardigheid van de top zijn. En dat wil niemand die Defensie een warm hart toedraagt.

Ik roep alle bevelhebbers dan ook op om op te staan. Om achter hun personeel te gaan staan. Om te laten zien dat hun sterren en balken er niet voor niets zitten. Om leiderschap te tonen. Om alles op alles te zetten om van Defensie weer een toporganisatie te maken, waarin het personeel echt het goud van de organisatie is. Waar het personeel zo veilig mogelijk kan werken, met goede spullen, in een prettige cultuur zonder angst, met goede budgetten en met goede arbeidsvoorwaarden voor iedereen.

Dus kom op admiraals, generaals en andere commandanten: Ga ook voorwaarts! 

Door: Eduard van Brakel