Tijd voor een nieuwe traditie: Personeel op 1

‘Wij houden waardevolle tradities in ere.’ Dat is wat cadetten leren op de officiersopleiding aan de KMA. Want tradities zijn belangrijk, die zorgen voor verbondenheid, eenheid en een gedeeld historisch besef. Het afschaffen van een traditie is lastig en ingewikkeld, dat zie je bij de discussies in de maatschappij als tradities ter sprake komen, en dat zie je ook aan de houding van de werkgever Defensie bij de onderhandelingen over het nieuwe bezoldigingssysteem. Defensie lijkt de traditie te huldigen dat het personeel vooral niet op 1 moet komen, dat processen eindeloos vertraagd moeten worden, en dat het vertrouwen van het personeel in de leiding nog lager moet worden.

Voor 1 juli nieuw bezoldigingssysteem

Want iets één keer doen is een incident, iets twee keer doen toeval, drie keer een gewoonte, en daarna is het traditie. Het gaat namelijk weer over de arbeidsvoorwaarden voor het personeel. En weer gaat dat niet in 1 keer goed, want het overleg over een nieuw beloningsstelsel tussen Defensie en de vakbonden is geklapt. Bonden en Defensie waren bij het laatste, moeizaam, gesloten Arbeidsvoorwaarden-akkoord (De Cao in de volksmond) overeengekomen dat er voor 1 juli een nieuw bezoldigingssysteem (loongebouw en toelagen) zou zijn. Het is inmiddels 2 juli, en er is nog geen nieuw loongebouw. Sterker nog, er is niet eens zicht op een akkoord. Als je de verslagen van de bonden en Defensie leest over het proces tot nu toe, dan kun je je bijna afvragen of alle partijen wel aan dezelfde onderhandelingstafel hebben gezeten. Bij de bonden zit het zelfs zo hoog dat ze een brief aan de Tweede Kamer hebben gestuurd, die ervoor moet zorgen dat de staatssecretaris in beweging komt en dat er snel een nieuw bezoldigingssysteem komt.

‘Nakomen afspraken een probleem’

Ruud Vermeulen van de GOV/MHB zegt: ‘De kern van het probleem zit in het maken en nakomen van afspraken. Dit leidt tot eindeloze discussies en veel negatieve emotie. Dit moet structureel worden opgelost. Dit kan zo niet langer.’

Anne-Marie Snels van vakbond AFMP sluit zich daarbij aan: ‘Ik ben pissed off. Daarnaast knoopt Defensie allerlei arbeidsvoorwaarden onderwerpen aan elkaar, waardoor we geen meter opschieten. We zouden nu afspraken maken over het bezoldigingssysteem, inclusief de toelagen. De Minister en de Staatsecretaris trekken het veel breder dan is afgesproken en schuiven zaken daarmee op de lange baan. Bovendien is er geen sprake van open en reëel overleg, door ons ingebrachte punten worden aan de kant geschoven. Het is daarmee de zoveelste keer dat Defensie afspraken niet nakomt, dat is onacceptabel. Er zijn Kamervragen over gesteld en vele moties ingediend in de Tweede Kamer de afgelopen jaren die steevast door de coalitie (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie) worden geblokkeerd. ’

Arbitrage aangevraagd

De bonden hebben nu arbitrage aangevraagd. Dat betekent dat een onafhankelijke partij gaat kijken welke afspraken zijn gemaakt, wat de intenties van die afspraken zijn, en hoe die afspraken moeten worden uitgelegd. Het gaat dan vooral om de uitleg van de afspraken uit het vorige AV-akkoord, al wordt er waarschijnlijk nog wat verder teruggekeken. Criticasters stelden bij het sluiten van dat akkoord al dat die AV-overeenkomst op verschillende manieren kon worden uitgelegd, maar dat werd toen door de bonden weggewuifd. Echter, doordat die arbitrage blijkbaar nodig is, kan er niet volgehouden blijven worden dat alleen Defensie als werkgever schuld heeft aan het stuklopen van de onderhandeling. Er zijn ook vakbonden die te rigide vasthouden aan regels, en gemaakte afspraken te strikt uitleggen.  

Budget knelt

Het lijkt er nu op dat Defensie alleen budget heeft om hun eigen plannen te financieren, maar die plannen zijn volgens de bonden onvoldoende. Vermeulen stelt: ‘Wij vechten nog steeds tegen het imago dat militairen goudgerande arbeidsvoorwaarden hebben, maar dat ligt ver van de realiteit waarin militairen leven. ‘ Om het personeel echt op 1 te zetten is dus meer geld nodig, dan Defensie beschikbaar lijkt te hebben. Snels zegt: ‘Als je een cao afspreekt, moet  je zorgen dat je het geld hebt om die afspraken na te komen. Ik ben in mijn lange vakbondscarrière zelden een werkgever tegengekomen die zich zo onbehoorlijk gedraagt aan de onderhandelingstafel. Ondanks tal van externe adviezen m.b.t. de arbeidsvoorwaardenonderhandelingen, waar Defensie steevast slecht uitkomt, trekken ze zich daar geen donder van aan.  Wel de mond vol hebben van het personeel op 1, maar als het puntje bij paaltje komt, laten ze het personeel zakken.’

Uit de brief die de bonden (de 3 centrales) naar de Tweede Kamer hebben gestuurd, blijkt namelijk het knelpunt vooral op het vlak van het budget ligt. Er is geen geld bij Defensie om op meerdere vlakken te bewegen. De bonden schrijven aan de Kamer: ‘Tijdens het overleg is gebleken dat de politieke leiding alleen wil bewegen op een klein onderdeel van de beloning van militairen. Wij als centrales hebben vooral ervaren dat (ontoereikende) financiële kaders de bewindslieden daartoe hebben bewogen. Hiermee wordt niet voldaan aan de eerdere toezeggingen en wordt open en reëel overleg onmogelijk gemaakt.’

Mogelijk acties

Het gevolg van de patstelling is dat het nog langer duurt voordat er een nieuw modern bezoldigingssysteem is. En dat het dus nog langer duurt voordat structureel een verbetering van arbeidsvoorwaarden komt. En ondanks dat het bij de vakbonden ook niet altijd even soepel verloopt, zal de beschuldigende vinger wederom vooral richting Defensie als werkgever wijzen, want het niet halen van de deadline zal gezien worden als de zoveelste keer dat een belofte aan het personeel geen gestand wordt gedaan door de leiding van Defensie. En dat zit hoog bij Snels: ‘Als er op korte termijn geen resultaten worden geboekt, gaan we’ leuke’ acties verzinnen. En daarbij sluiten we ook juridische stappen niet uit. En daarvoor lijkt me het een mooie tijd, zo vlak voor Prinsjesdag en met de verkiezingen in aantocht’.

Personeel op 1?

Misschien is het dus wel tijd voor Defensie om de traditie van gebroken beloften aan te passen, zodat het personeel deze keer wel op 1 komt te staan. Want er is geen betere ambassadeur dan een tevreden werknemer. En een modern waarderingssysteem zorgt er ook voor dat 9300 vacatures sneller gevuld raken. Want 1 ding is zeker: gedoe en gesteggel over definities, en het uitstellen van het nakomen van beloftes, helpt zeker niet bij het werven van personeel en het creëren van draagvlak. Tijd dus voor een nieuwe traditie: Personeel op 1.

Nb: vanzelfsprekend is Defensie om een reactie gevraagd. Er is een aantal vragen gesteld, en daar kwam de volgende reactie op:

Geachte heer Van Brakel,

Dank voor uw bericht. De onderhandelingen over het loongebouw hebben een vertrouwelijk karakter. Hoewel ik uw vragen over dit voor Defensie en het Defensiepersoneel belangrijke onderwerp graag zou beantwoorden, zullen deze antwoorden op gespannen voet komen te staan met de met de sociale partners afgesproken vertrouwelijkheid aangaande de gesprekken aan de onderhandelingstafel. Omwille van die afspraak kan ik dan ook uw vragen niet beantwoorden. Onderstaand treft u wel het intra/internetbericht aan van afgelopen dinsdag waarmee het Defensiepersoneel over de stand van zaken is geïnformeerd.

https://www.defensie.nl/actueel/nieuws/2020/06/30/overleg-vervolgstap-loongebouw-gestrand

Door: Eduard van Brakel

Foto: Defensie