‘Samen met bondgenoten’. Dat was vrijwel altijd het antwoord als ik aan een minister, CDS, of een andere vlagofficier vroeg hoe we voor onze veiligheid konden zorgen en wat er nodig was voor de Krijgsmacht om aan de grondwettelijke taken te voldoen. Op mijn vraag wat de CDS ( toen admiraal Bauer) er van vond dat hij telkens moest vertellen bij zijn collega’s dat we weer niet aan de afspraken voldeden, zei hij: ‘daar ga ik niet over’. Ik vond dat een veel te gemakkelijk antwoord, maar Bauer ging er verder niet op in. De toenmalige minister Bijleveld kon mij ook niet vertellen wat er nodig was. In ieder geval iets met bondgenoten, leidde ik af uit haar minutenlang durende antwoord, waarin ze eigenlijk niets zei.
Er was en is geen visie
Het is een klein inkijkje in het gebrek aan visie, en daadkracht bij zowel politici als de top van Defensie als het gaat om ons veiligheidsbelang. Er was geen visie, en die is er nog steeds niet.
Dat zag je aan de hernieuwde – helaas kortstondige – aandacht voor onze Krijgsmacht toen Rusland de Oekraine binnenviel. Dat zie je aan de onrust die ontstaat bij de gedachte dat de VS zich minder met de NAVO in West Europa gaat bemoeien. Dat zie je aan de angst die er heerst dat we te weinig munitie hebben, of naast de pot piesen bij grote wapenaankopen. Dat betekent dat Nederland, en de andere Europese landen, geen visie hebben gehad over hoe we zelf onze veiligheid konden garanderen, en wat daarvoor nodig was. Want anders zou er geen onrust ontstaan over de gedachte: hoe blijven we veilig. Als we onze veiligheid wel serieus hadden genomen, hadden we ervoor gezorgd dat we potentiële dreigingen het hoofd konden bieden (en hadden we onze Krijgsmacht niet afgebroken).
NAVO-norm niet gehaald
Echter, in Nederland nemen we onze veiligheid nog steeds niet serieus. Zelf de minimale afspraak van 2% van het BNP dat we volgens NAVO-afspraak aan onze Krijgsmacht moeten besteden, wordt niet gehaald. Er worden natuurlijk weer mooie PR-verhalen gemaakt met overzichten van wat er allemaal wordt aangeschaft en vervangen – en begrijp me goed: dat is ook broodnodig – maar welke visie er aan ten grondslag ligt, is me volkomen onduidelijk. We voldoen qua gevechtskracht nog lang niet aan de eisen die de NAVO stelt. Het wetsvoorstel dat moet zorgen voor de borging van de minimale uitgaven van 2% aan Defensie is nog niet in werking. De motie voor aanschaf van tanks, daar horen we ook weinig meer van.
Het bestuur van Defensie wordt nog steeds bevolkt door veel burgerambtenaren die carrière moeten maken via de Algemene Bestuursdienst. De CDS is de enige militair in de Bestuursraad van Defensie. De Krijgsmachten onderling bevechten elkaar om geld, en om de positie van CDS zodat er daar ook niet in het belang van de Krijgsmacht wordt gedacht. Kortom, ondanks ronkende berichten over nieuwe of geupgrade systemen, en steun aan Oekraïne, zijn de kernproblemen van de Krijgsmacht nog niet opgelost: binnen de politiek wordt de noodzaak niet gezien van een goed functionerende militaire (met nadruk op dat woord) organisatie, en vanuit Defensie wordt er niet gezegd wat onze Krijgsmacht nodig heeft om te kunnen doen wat nodig is. En beide punten zijn verwijtbaar gedrag. Verwijtbaar aan politiek, en verwijtbaar aan militaire top onder leiding van de CDS. Het ergste is dat het verwijtbaar gedrag is dat directe impact heeft op onze (on)veiligheid.
Samenwerken moet, maar wel vanuit zelfstandigheid
Met de gedachte dat bondgenoten het wel oplossen, kom je er niet. Met samen moeten werken van uitafhankelijkheid, breng je jezelf in een ondergeschikte positie, en heb je uiteindelijk niks te zeggen over wat voor jezelf van belang is. En met samenwerken vanuit afhankelijkheid kun je jouw eigen veiligheid niet garanderen.
Het devies moet dus samenwerken vanuit zelfstandigheid zijn. Wat de Krijgsmacht moet kunnen, staat in de grondwet. Het is aan Defensie, aan een CDS die dat wél kan, om aan te geven wat er nodig is om die taken uit te voeren. Dan is het aan de politiek om de middelen die daarvoor nodig zijn ter beschikking te stellen. Zodat de Krijgsmacht er klaar voor is als het moet, en we niet schrikken als er een onverwachte grote dreiging op ons afkomt. Samenwerken doe je vanuit zelfstandigheid, vanuit onafhankelijkheid. Zodat je ook alleen voorwaarts kunt als moet. Maar dan hebben we politici en militair leiders met visie op veiligheid en ruggengraat nodig. Wanneer zouden ze opstaan?
Door: Eduard van Brakel
Foto: Nederlandse militairen in Litouwen (bron: Defensie)
Waardeer dit artikel!
Het Defensie Platform zet zich al 9 jaar belangeloos in voor een sterke Krijgsmacht. In elk artikel zit (vrije) tijd, moeite en kunde. Als je dit waardeert, kun je een kleine donatie doen. Dank voor je bijdrage!
Goed geschreven Ed…🎩. Ik pleit eveneens en sinds langere tijd voor Strategie ontwikkeling obv nationale belangen (zelfstandigheid) in relatie tot coöperatie