Laat ik voorop stellen dat ik onderzoeksjournalistiek in het algemeen en Dieuwertje Kuijpers in het bijzonder een warm hart toedraag. Juist ook als het gaat om het langs de meetlat der kritiek leggen van het (dis)functioneren van de Defensieorganisatie.
Voor mij betekent ‘kritisch’ dat je beoordeelt zonder meteen in de valkuil te stappen van bewonderen of juist misprijzen. Het aanwijzen van falen, feilen, flaters en fouten en het onverbiddelijke journalistieke waardeoordeel dat hieruit voortvloeit dient – zijns ondanks – betrouwbaar te zijn en onderscheid aan te brengen: gestoeld op feiten, waarheid en bekrachtigingen in plaats van op fictie, onwaarheden en van-horen-zeggen. Anders wordt het gratuite (onderzoeks)journalistiek.
Miss Kuijpers bedrijft in de regel op goed gemotiveerde gronden, beargumenteerd en met bronvermelding journalistiek, wat noodzakelijk is om de trias politica en haar uitvoeringsorganen, zoals Defensie, te beschouwen. In de regel…
Miss Kuijpers is politicoloog en defensiejournalist – en zo wordt er ook naar haar verwezen – en in de combinatie van beide hoedanigheden is ze al jaren als commentator een rijzende ster. Ze wordt vaak gevraagd voor radio en tv. Ik hoor geregeld haar spraakwaterval op NPO Radio 1.
Het is logisch dat ze veelgevraagd wordt. Ze is jong, dynamisch, ambitieus en kritisch. En ze is – niet incriminerend bedoeld op grond van haar vrouw-zijn – een luis in de pels, een positieve pain in the ass van een overwegend haantjesachtig mannenbolwerk dat de Defensieorganisatie is – ondanks goedbedoelde diversiteit en inclusie van binnenuit.
Miss Kuijpers is vooral ook kazerne-, oefenterrein- en vreetschuurfilosoof. Dat is niet zo raar. Bij haar promotie in 2018 kreeg ze de graad Doctor of Philosophy, hoe verneukeratief die ook is. Het is immers afgeleid van Philosophiæ Doctor, wat bij ons is ingeburgerd als de academische graad PhD. Niettegenstaande dit universitaire ‘bedrog’ blijkt uit alles wat miss Kuijpers schrijft een ‘liefde voor wijsheid’, zoals ze ook een liefde voor taal en taalonduidelijkheden heeft. Uit de taligheid van haar bijdragen blijkt een duidelijk grote voorliefde voor bespiegelingen met een filosofische inslag heeft.
Hoe het ook zij, Dieuwertje is een frisse young professional met goede analyses en dito beschouwingen. Ze weet niet alles beter dan anderen en beeldt zich niet ten onrechte in dat ze talent heeft. In het dankwoord van haar proefschrift Gambling with lives for political survival. How democratic governments respond to casualties during military interventions schrijft ze met gevoel voor zelfreflectie:
”Het met open vizier ontleden van aannames, stellingen en observaties met academic rigor, hierbij niets en niemand (dus ook mezelf niet) te sparen bleek meer dan een bekwaamheid.” Academic rigor verwijst naar de norm die instaat voor uitmuntendheid onder oud-universiteitsstudenten. Als je die norm verdedigt kun je bijvoorbeeld een dissertatie schrijven die de suggestie wekt dat democratische regeringen, om politiek te kunnen overleven, erop durven gokken dat militaire interventies geen slachtoffers maken. Tip van mij: ook de gepopulariseerde handelseditie van dit proefschrift is niet al te leesbaar.
Anders is al dit werk voor niets geweest. Hoe politici omgaan met militaire verliezen verscheen begin 2019. Ook ik heb dit boek geprobeerd te lezen. Het bevat zoveel wetenschapstheoretische achtergrond met zo weinig toepasselijke koppelingen, dat mijn leespoging al snel strandde in frustratie.
Tot zover mijn pogingen Kuijpers’ wetenschapsbagage te ontleden.
Het grote gevaar van haar veelgevraagdheid is dat ze begint te kicken op haar journalistieke driften en vervolgens afdrijft naar media die haar onwaardig zijn. Miss Kuijpers pakt zoveel aan dat haar bijdragen soms kwalitatief uitermate teleurstellend ogen.
Ongunstig in het oog springend is (een van) haar laatste bijdragen op The Post Online (TPO), die van 17 november jl. In De Landmacht heeft zichzelf laten microtargeten door paarse broeken valt ze – niet als eerste noch enige – over de mogelijkheid die Defensie zou hebben gekregen “om heimelijk op grote schaal informatie te verzamelen over de Nederlandse samenleving.” Haar TPO-opinie was een reactie op de ‘onthulling’ van Esther Rosenberg en Karel Berkhout in NRC Handelsblad van 15 november: Hoe defensie de eigen bevolking in de gaten houdt.
Het artikel is nagenoeg onleesbaar door taaloverdrijving, nodeloos Engels en een quasi-populairwetenschappelijke insteek die miss Kuijpers onwaardig is. Als ze kreten als “blauwbilgorgels”, “superdupergewichtig”, “wannabe muppet masters” en “saaineus” combineert met popiejopie-WhatsApp-taalgebruik als “iNfOrMaTiE GeSTuUrD OpTrEdeN” nodigt dit bepaald niet uit tot lezen. Laat staan dat lezers waarde hechten aan wat ze schrijft. Neem ik aan, hoewel ook hier geldt: “Assumptions are the mother of all fuck ups”.
Ik heb een gouden tip voor Dieuwertje Kuijpers, alias “tante Sjaan uit Noord-Hollands havengebied”: laat TPO links liggen.
Houd je bezig met waar je goed in bent (internationale betrekkingen, militaire interventies en de krijgsmacht) en duid voortaan alleen nog stukjes in serieus te nemen media.
Defensie en haar medewerkers zijn het waard.
Martijn Cornelissen