Wát een weer, denkt Richard terwijl hij de zweetdruppels van zijn gezicht veegt. Het is bloedheet. Met zeven andere operators is hij nu twee maanden onderweg op Zr. MS. Rotterdam. Ze varen voor de kust van de Hoorn van Afrika en hebben als taak westerse schepen te beschermen tegen aanvallen van piraten. De acht teamleden hebben ieder een specifieke rol. Richard is met zijn sniperbuddy verantwoordelijk voor langeafstandsondersteuning vanaf het schip of vanuit een laagvliegende Cougar-helikopter. Om dit te trainen, hebben ze de afgelopen tijd meer dan honderd vlieguren gemaakt. Dankzij deze voorbereiding zijn ze als een van de eerste Nederlandse operators expert geworden in het uitschakelen van specifieke doelen met een sniperwapen vanuit een helikopter.
‘Snipers verzamelen’
Over de intercom van het schip galmt een bericht: ‘Snipers kct verzamelen in de briefingruimte van de helicrew.’ Richard laat direct alles vallen. Samen met zijn buddy rent hij naar de briefingruimte aan de andere kant van het schip. De loadmaster is al bezig zijn spullen gereed te maken. ‘Snel alles pakken en gereedmaken voor flightbriefing!’ roept deze. Richard gaat naar binnen. Er is niet veel tijd voor de take-off; een uitgebreid plan maken is er vandaag niet bij. Zijn hart klopt in zijn keel. Door het rennen, maar ook door de spanning. In de donkere ruimte staan de vluchtleider en de inlichtingenman. In slechts enkele minuten geven ze een presentatie over de aankomende missie. Op 25 kilometer afstand varen gewapende piraten op weg naar een belangrijk koopvaardijschip. Ze willen het schip kapen om losgeld te eisen. De missie is simpel: houd de piraten tegen. Het team van Richard stelt de aanpak vast. Ze zullen vandaag met een Cougar-helikopter in actie komen. In films ziet dat er misschien simpel uit, maar in de praktijk is het niet zo makkelijk. De Cougar vliegt met ruim 100 km/u en werkelijk alles in de helikopter trilt. De piraten hebben automatische wapens bij zich, zodat de heli op minimaal 600 meter afstand moet blijven om zelf niet onder vuur te komen. De snipers besluiten daarom de zware Barrett M82 te gebruiken. Dit wapen is veel zwaarder, maar kan tot op meer dan 2.500 meter nauwkeurig schieten en heeft betere munitie. Om het gewicht te compenseren, laten ze de loop van de Barrett rusten op een touw dat wordt opgehangen in de deuropening van de heli. Deze combinatie van de loop die veel wind vangt, de trillende helikopter en het snelvarende doel, maakt een gericht schot echter zeer moeilijk. Naast de briefingruimte staat een kast waarin alle uitrustingsstukken en wapensystemen klaarliggen.
De missie is simpel: houd de piraten tegen.
Als ze de laatste coördinerende bepalingen en vluchtinformatie ontvangen hebben, pakt Richards buddy het wapen. Hij is vandaag de schutter en Richard neemt de rol van spotter op zich. De spotter houdt het overzicht, geeft richting aan de schutter, en telt af tot het schot. Elke vlucht wisselen ze van rol, zodat ze beiden in alle elementen die nodig zijn voor deze lastige taak bedreven blijven. Voor de mannen maakt het niet uit wie de trekker overhaalt: ze zijn samen verantwoordelijk. Omdat ze de procedure al vele malen samen hebben uitgevoerd, vertrouwen ze elkaar blindelings. Controle is niet nodig. Overleg evenmin. Met hun spullen lopen ze naar de heli die met draaiende rotorbladen op het dek klaarstaat. Net zoals Richard en zijn buddy weten wat hun rol is, weet ook de rest van de crew wat ze van elkaar kunnen verwachten. Binnen 30 minuten na de oproep over de intercom zijn ze gebrieft en klaar om op te stijgen.
Direct nadat de operators de heli in gesprongen zijn, zekeren ze zich aan een lange kabel. Zo kunnen ze in alle vrijheid achter in de helikopter bewegen. Richard hangt het touw op in de deuropening. Zijn buddy houdt de loop van de Barrett omhoog en legt het wapen in het touw. Omdat ze beiden rechtshandig zijn, zullen ze vanuit de rechterdeur de actie uitvoeren. Na enkele seconden zitten ze op de metalen reling van de deuropening, hun voeten bungelen uit de heli. Richard geeft thumbs up aan de loadmaster achter in de Cougar. Ze zijn gereed. Meteen zwelt het geluid van de rotorbladen aan en komt de helikopter los van het dek. De piloten communiceren kalm over de te nemen vluchtroute, en dat geeft Richard en zijn maat vertrouwen. De Cougar komt op snelheid en al snel zijn de piraten op zee in de verte te zien. De missie is begonnen.
Gericht schot
‘Target visual!’ hoort Richard over de radio. In de verte is een motorbootje te zien dat op hoge snelheid naar het koopvaardijschip vaart. Het team had er geen minuut later moeten zijn. Nu is het tijd om snel te schakelen. Iedereen is direct gefocust op zijn eigen taak. De door gunner klapt zijn wapen in, zodat Richard en zijn buddy optimaal gebruik kunnen maken van de beschikbare ruimte in de deuropening. Inmiddels heeft iedereen het target in zicht. Ook de AK-47’s van de piraten zijn goed zichtbaar. De aanwezigheid van de Cougar alleen al, heeft duidelijk geen invloed op de piraten en het team besluit over te gaan tot een gericht schot om de boot tot stilstand te dwingen. Zonder dat er overleg nodig is, wordt de vliegprocedure door de helikopterpiloten ingezet. Iedereen weet dat hij kan vertrouwen op de getraindheid van de mannen en allen kennen de onderlinge afspraken. Dat geldt zowel voor de mannen in de helikopter als voor de andere leden van het team, die zich op dit moment aan het klaarmaken zijn om in een geprepareerde boot te water te gaan om vanaf daar in actie te komen.
Zonder dat Richard erom hoeft te vragen, geven de piloten over de boordradio van de helikopter de actuele windgegevens, de afstand tot het target en alle overige essentiële informatie door. Richard bereidt zich voor op het schot en kan zich volledig concentreren op de berekeningen die van hem in zijn rol als spotter verwacht worden. Omdat ze met een kleine groep zijn, is er minimale afleiding. De piloot gaat op exact het juiste moment sneller vliegen, zodat de trillingen minder worden. Richards buddy heeft zijn Barrett-sniperwapen in de aanslag. Zijn stevige armen houden de loop die op het touw rust in de juiste richting. Het target staat linksboven in de puntjes van het richtkruis van de kijker, de positie om raak te schieten. Richard geeft de berekeningen door. Zijn buddy vertrouwt volledig op de instellingen en bereidt zich voor op het schot.
Kogel slaat in op het water
Vanaf nu zal de rest van het team zich aan de berichtgeving van Richard als spotter aanpassen. Als spotter verzorgt hij alle communicatie, zodat de sniper zich volledig op het schieten kan focussen. Met behulp van de aantekeningen op zijn arm en gegevens vanuit de cockpit berekent Richard de instellingen zodat hij zijn buddy de schutter een gericht schot op tien meter achter het varend target kan geven. Zowel hij als zijn maat zijn in opperste concentratie. De heli vliegt nu met meer dan 60 km/u op het doel af als ze de melding ‘wapens vrij’ krijgen: schieten als gereed.
Met zijn lijf gespannen, telt de spotter over de interne radio af. 2.000 meter, 1.600 meter, 1.200 meter, 800 meter – bang! – met ruim 1.200 meter per seconde gaat de kogel op het doel af. Het duurt ongeveer een seconde voordat de antipantserkogel met een explosieve knal inslaat in het water. Dit moeten de piraten hebben gezien en gehoord. Maar de heli wacht niet op hun reactie en breekt de vliegmanoeuvre af om snel opnieuw in te komen vliegen.
Opperste staat van paraatheid
Terwijl dit alles gebeurt, is vanaf de hrm Rotterdam een team operators te water gegaan. In de speciaal geprepareerde boot varen ze nu met hoge snelheid naar het doel. Iedereen is in opperste staat van paraatheid. Ze hebben hun wapens in de aanslag terwijl ze zich stevig vasthouden aan de boot die zich met grote sprongen over de golven voorwaarts spoedt. Intussen maken de operators zich mentaal gereed om de piraten te overmeesteren. Ze zien in de verte de Cougar zich klaarmaken voor een tweede aanval. Iedereen op de boot is gefocust op het uitvoeren van zijn eigen taak. Het heeft namelijk geen zin om je druk te maken over werkzaamheden die niet tot je eigen taak behoren. Omdat ze van elkaar weten wat er moet gebeuren en het vertrouwen hebben dat dit ook goed ten uitvoering wordt gebracht, maakt dat het een vloeiend geheel wordt.
Richard en de andere mannen in de helikopter maken een scherpe bocht en zetten zich schrap om voor de tweede keer in te vliegen. Het is duidelijk dat de piraten niet erg onder de indruk van ze zijn, want ze zetten hun koers onverminderd voort. Dit betekent dat het team vanuit de helikopter een laatste waarschuwingsschot zal afvuren. Deze keer nog dichterbij, om te laten zien dat het menens is. Richard weet dat zijn teamleden erop vertrouwen dat hij en zijn buddy niet zullen twijfelen, maar handelen. De piraten hebben zelf nog niet op de heli geschoten, dus de operators kunnen nog niet gericht het vuur op hen openen. In deze tweede aanval moeten Richard en zijn buddy hun schot zo dichtbij mogelijk plaatsen, zonder directe schade aan te richten.
Stuiteren over de hoge golven
Het geluid van de rotorbladen zwelt weer aan. De wind waait tijdens de draai vol in het gezicht van de twee mannen in de rechterdeur. Hangend uit een met ruim 65 km/u vliegende, trillende helikopter schieten op een varend doel op 800 meter afstand zonder er ook maar een meter naast te zitten, is ongelofelijk lastig. Nu ziet Richard in de verte het andere team naderen. Met hoge snelheid stuiteren ze over de hoge golven. Zij maken zich gereed de boot te enteren en de piraten te overmeesteren. Contact over de aanpak is niet nodig. Beide teams concentreren zich los van elkaar op hun taak en weten dankzij de gedeelde standaardprocedures precies wat er gaat gebeuren.
Het adrenalineniveau in de helikopter stijgt. Het volgende schot is cruciaal om de piraten tot stoppen te dwingen en het gevaar voor het naderende aanvalsteam te minimaliseren.
De piloten hebben de actie ondertussen weer ingezet. Richard en zijn buddy hebben in de afgelopen seconden besloten om binnen drie meter achter het varend target te schieten. Op deze wijze is er de minste kans op het raken van een opvarende of de buitenboordmotor. Als de buitenboordmotor wordt geraakt, ontploft deze zeer waarschijnlijk door de speciale munitie, wat de opvarenden kan doden. Het adrenalineniveau in de helikopter stijgt. Het volgende schot is cruciaal om de piraten tot stoppen te dwingen en het gevaar voor het naderende aanvalsteam te minimaliseren.
‘Green on’
De helikopter bevindt zich nu in de juiste vliegpositie en Richard hoort ‘Green on!’ Hij verzoekt om de vlieghoogte een klein beetje te verhogen om een betere schiethoek te creëren voor zijn collega, die intussen de loop van de Barrett in positie brengt. Richard geeft het juiste richtpunt door en begint met afstand meten. 2.000 meter, 1.300 meter, 800 meter – bam! Het tweede schot is gelost en explodeert direct achter het target in het water. De opvarenden hebben nu begrepen dat het menens is en ze steken hun handen omhoog.
De heli vliegt naar het bootje en blijft er vlak voor stilhangen. De sniper richt zijn wapen dreigend op de piraten, wachtend op het aanvalsteam. Door de downforce van de heli en de extreem lage vlieghoogte hebben de piraten het met al het opspattend water zwaar te verduren. Een paar minuten later arriveert het aanvalsteam. Ze overmeesteren de piraten. Voor Richard en zijn buddy zit deze missie er bijna op. Het zweet staat hem in zijn nek, maar alles is feilloos verlopen. Vanuit de heli beginnen ze met de hot debrief waarin ze onderling alle lessons learned highlighten. Naast dat dit voor henzelf relevant is, wordt het vastgelegd zodat anderen er ook van kunnen leren. Er komt nog een moment waarop alles met elkaar in een debrief besproken wordt, maar door er nu al over te communiceren, gaat er geen tijd verloren en zit alles nog vers in het geheugen. Als ze landen moeten ze binnen korte tijd stand-by staan voor de volgende actie.