Geachte generaal Eichelsheim,
Daar was hij dan, uw lang verwachte commanders intent, en ik moet zeggen: het is een goed verhaal. Het klinkt logisch, en tegelijk schuurt het ook. Want hoe gaat het verhaal uitgelegd worden door politici? En daarbij is het niet echt een heel schokkend verhaal, want het borduurt voort op de Defensievisie 2035. Maar u gaf in uw toespraak bij de presentatie van uw intent wel een aantal heel duidelijke winstwaarschuwingen. Ik zal wel weer zuur zijn, of te kritisch, maar ik ben bang dat die waarschuwingen door politiek Den Haag in de wind worden geslagen.
Arbeidsvoorwaarden
Maar generaal, laat ik beginnen met iets waar elke militair, elke medewerker van Defensie blij van wordt. In uw commanders intent staat: ‘goed salaris en goede arbeidsvoorwaarden’. Ik geloof niet dat ik dat een commandant der strijdkrachten, of een ondercommandant eerder heb horen zeggen! Eindelijk wordt dat personeel niet alleen genoemd als iets waar we allemaal heel – terecht – heel trots op zijn, maar wordt ook vanaf het allerhoogste niveau benoemd dat er ook andere waardering voor dat personeel moet zijn: een goed salaris, en goede arbeidsvoorwaarden. En het is misschien een beetje out-of-the-box, maar waarom zou werkgever Defensie nou persé minder moeten bieden dan de bonden? Als ze echt zo lastig zijn als vaak wordt benoemd, is de allerbeste manier om ze buitenspel te zetten het overbieden van bonden. ‘Waarom willen jullie maar zo weinig’, kun je dan zeggen. Het lijkt mij een geweldige stunt. Maar goed, ik ga er helaas niet over. En ik ben blij dat u die arbeidsvoorwaarden en het salaris benoemt. Ik ga ervanuit dat het nu ook door de onderhandelaars wordt opgepakt.
‘Die 400 miljoen extra, is een mooie aanbetaling voor de 4 miljard die ik nodig heb’, zei u bij WNL op zondag. Ik kan me voorstellen dat er enigszins wat frustratie achter die uitspraak zit, maar waarschijnlijk is dat een emotie die uitgeschakeld kan worden door militairen. Ik ben daar wat minder goed in. Want het is natuurlijk wel een beetje cru, al jaren wordt er door de minister geroepen dat er meer nodig is voor Defensie. En dat ‘meer’ is het afgelopen jaar geconcretiseerd naar ‘4 miljard is minimaal nodig’. Want met die 4 miljard voldoen we nog maar net aan het gemiddelde van landen die zich niet aan hun 2% afspraak houden, maar zitten we misschien wel boven de grens die ze in België willen hanteren: het gemiddelde van de niet-nucleaire NAVO-leden. Zo lust ik er nog wel 1: met dat bedrag zijn wij het best betalende lid van alle Benelux-landen die lid zijn van de NAVO! Alle gekheid en gemiddelden op een stokje, die gevraagde 4 miljard, die is er voorlopig nog niet. En de vraag die boven de markt hangt, is wat dat betekent voor onze Krijgsmacht? Welke eenheden worden stilgezet als het geld niet komt? Met welke grondwettelijke taak stoppen we als de miljarden niet komen? Welke Krijgsmachtdeel wordt opgeheven als het bij 400 miljoen blijft?
Schaalbaar
Terug naar uw commanders intent. U schrijft dat de Krijgsmacht schaalbaar moet zijn. Special forces, multidomein, en inklikbaar in grotere verbanden. Dat betekent ook dat die grotere verbanden er moeten zijn, dat er getraind en geoefend kan worden in grotere verbanden, dat er genoeg middelen en mensen zijn om die grotere verbanden te vullen, niet dat het ene grote verband (bijvoorbeeld de 13e Brigade) niks meer kan doen, omdat de geneeskundige ondersteuning al is ingezet bij de 13e Brigade, of dat het (nieuwe?) M-fregat niet kan uitvaren, omdat het personeel op een LCF zit. Ik zit alleen een beetje met die focus op special forces, hoeveel heb je er nodig voordat ze niet meer special zijn, maar gewoon forces? Maar dat terzijde.
Ik vrees alleen dat de politiek schaalbaar anders gaat uitleggen. Ik denk dat de gemiddelde politicus die moet kiezen of er geld naar de boeren, klimaat, zorg of defensie moet gaan, denkt dat schaalbaar betekent dat de krijgsmacht kleiner kan dan nu, en dat er dan zomaar bijgeplust kan worden als het nodig is: je haalt gewoon wat tanks en artillerie uit de mottenballen, giet wat brandstof in een fregat dat al een tijdje aan de ketting ligt, een beetje kerosine in een F-35 die al drie jaar stilstaat en het is weer gaan met die banaan. Dus die extra miljarden zijn helemaal niet nodig, volgens die politici, want we hebben nu toch ook al militairen? En een boel tanks, want zo’n CV90 lijkt op een tank, dus is het er vast 1. En de onderzeeboten kunnen toch nog steeds onder water? Dat het er maar 2 zijn die dat kunnen in plaats van vier, geeft niet, want dan zijn die andere twee alvast mobilisabel. Net als vroeger, toen we ook heel veel mobilisabele dingen hadden. En als er dan nood aan de man is, dan roepen we die mobilisabele eenheden (want dat is óók schaalbaarheid) op, en dan zijn ze volgende week inzetbaar. Beetje oorlog voeren alsof het een computerspelletje is waarbij je gewoon eenheden activeert die ogenblikkelijk beschikbaar zijn. Dat is natuurlijk niet écht zo, maar met politici die zich afvragen ‘waar de militairen zijn’, terwijl de hele Krijgsmacht én kapotbezuinigd is én met 9000 vacatures kampt, is het voorgaande wellicht een zeer bizar, meer zeker geen ondenkbaar scenario.
Financieel duurzaam
U zegt ook dat de Krijgsmacht financieel duurzaam moet zijn. En dat klopt, natuurlijk. Financieel je broek kunnen ophouden is een gezond uitgangspunt. Ik leg dat uit als: we hebben grondwettelijke taken en de Krijgsmacht krijgt genoeg geld om in mensen en middelen te voorzien om al die grondwettelijke taken uit te voeren én om te voldoen aan onze bondgenootschappelijke afspraken, Maar je kunt het ook uitleggen dat je een Krijgsmacht handhaaft die past bij het budget dat je krijgt. En met het huidige budget hebben we ook een Krijgsmacht, zullen politici redeneren, die voldoet dan niet aan alle taken, maar daar hebben we bondgenoten voor. En dat budget, tsja, politici of bedrijfskundigen zullen dan vast iets roepen over het niet invullen van vacatures, of het flexibel inzetten van eenheden, en het afschalen van eenheden, omdat dat nu eenmaal in uw commanders intent staat. Nou ja, het woord afschalen niet, maar schaalbaar werkt 2 kanten op natuurlijk. En anders zijn politici er natuurlijk meester in om bijvoorbeeld de grondwettelijke taken aan te passen, of het ambitieniveau te verlagen, of te denken dat je met een mijnenjager ook luchtverdedigingsoperaties kunt uitvoeren ‘als je maar een beetje creatief bent’.
U merkt generaal, ik heb er niet al te veel vertrouwen in, in die politici die moeten gaan beslissen. Maar ik breng u, en de Tweede Kamer Commissie Defensie, en de minister van Defensie persoonlijk taart als ze wel met de gevraagde miljarden over de brug komen.
Op naar een Krijgsmacht, die goed uitgerust is, financieel duurzaam gefinancierd, die kan voldoen aan de grondwettelijke taken, en waarin het personeel goed getraind, met goede spullen, een goed salaris en goede arbeidsvoorwaarden hun gevaarlijke werk zo goed en veilig mogelijk kan uitvoeren!
Na denken over de Krijgsmacht
Verder vroeg u om na te denken over de Krijgsmacht. Ik weet niet of dat mijn sterkste punt is, maar als ik een leeg blaadje zou krijgen – waar u het over heeft – en overnieuw zou beginnen met de Krijgsmacht, zou ik de Krijgsmachtdelen als afzonderlijke entiteiten afschaffen. Ik zou kijken naar welke taken en welke vijandsbeelden en dreigingen er zijn, en daar eenheden op formeren die in alle domeinen kunnen optreden. En dan kan het best zijn dat de ene eenheid meer een maritieme component heeft, en de andere meer een landcomponent, en een derde meer een cybercomponent, of luchtcomponent, afhankelijk van de taak, maar er zal ook veel samenhang zijn. Want optreden zo blijkt uit de praktijk, en uit uw commanders intent in veel gevallen al in samenwerking tussen de Krijgsmachtdelen waarbij grondtroepen via lucht vervoerd worden, logistiek ondersteund worden vanuit zee, en luchtsteun krijgen, terwijl er op alle fronten data wordt vergaard en geanalyseerd, en er dus allerlei eenheden uit alle Krijgsmachtdelen bezig zijn om de operatie mogelijk te maken en te winnen. Dan kun je zo’n eenheid misschien ook maar beter samenvoegen en als multi-domein eenheid trainen en ontwikkelen. Dan kom je gelijk los van de kleur van het uniform. Ik heb hier overigens geen wetenschappelijk onderzoek op uitgevoerd of advies op gevraagd bij kenners. ‘En dat blijkt’, zullen velen gniffelen, denk ik. 😊
Laat die miljarden maar komen!
In ieder geval ben ik blij dat er een commandant is die zich laat horen. Die out-of-the-box probeert te denken. Die eindelijk echt opstaat voor meer budget voor Defensie, zich daar verantwoordelijk voor voelt, en duidelijk laat horen dat er gevolgen zijn voor onze veiligheid en ons internationale aanzien als die minimale 4 miljard extra er niet komt. En ik ben blij dat u laat horen dat het personeel goed betaald moet worden en overige goede arbeidsvoorwaarden moet krijgen. Want dat personeel is nu wel lang genoeg ondergewaardeerd geweest.
Ik wens u veel wijsheid toe. En hoop op een politiek die even wijs is. En dat die extra miljarden snel komen. Heel snel. Voor onze veiligheid. Maar vooral voor een Krijgsmacht, die goed uitgerust is, financieel duurzaam gefinancierd, die kan voldoen aan de grondwettelijke taken, en waarin het personeel goed getraind, met goede spullen, een goed salaris en goede arbeidsvoorwaarden hun gevaarlijke werk zo goed en veilig mogelijk kan uitvoeren!
Met vriendelijke groet,
Vandaag heeft Defensie het m.i. schandalig slechte arbeidsvoorwaardenvoorstel gepresenteerd. Ben benieuwd of de CDS zijn Commanders Intent inhoud geeft of dat het loze woorden blijken te zijn. Een Apache vlieger zou zijn woorden waar maken, ben bang dat Onno nu meer generaal is dan Apache vlieger.