IS is een relatief kleine organisatie die ervoor zorgt dat een internationale coalitie voor 10 miljoen euro bommen per dag gooit. Zie hier de verschuiving van de klassieke interstatelijke oorlog naar nieuwe oorlogen, waar kleine NGO’s (want dat is IS) de wereldagenda kunnen bepalen. Het is niet meer zoals vroeger toen het ene land, het andere land binnenviel, oorlog voerde en dan gewonnen of verloren had. De conflicten zijn hybride, grensoverschrijdend en hebben soms zoveel stakeholders dat het vaak onduidelijk is wie waarom met een bepaalde partij meestrijdt.
En er zijn inmiddels tussen de 50 en 100-duizend van die kleine organisaties die een mogelijk gevaar zijn voor de internationale rechtsorde. Tenminste dat zei Co Colijn van Instituut Clingendeal tijdens de conferentie Paradise Lost van Coalition for Defense. Kleine organisaties die door de verbeterde communicatiemiddelen een steeds grotere invloed kunnen uitoefenen. Kleine organisaties die met een jaarbudget dat gelijk staat aan de uitgaven van het Pentagon in twee minuten de agenda van de wereldleiders bepalen. Kleine organisaties die het management van hun media en communicatie zo goed uitvoeren dat mensen drie hoog achter in Amsterdam er bang van worden, of zich ertoe aangetrokken worden.
Dat is het nieuwe speelveld waarin onze Krijgsmacht, maar ook onze diplomaten moeten opereren. De nieuwe tegenstanders trekken zich niks aan van bestaande grenzen, maar weten dat de gevestigde machten dat wel doen. En ze maken daarom al naar gelang het hen uitkomt gebruik, of misbruik van bestaande grenzen. Taliban die zich terugtrekken achter de grenzen van Afghanistan om geduldig te wachten tot de internationale coalitie vertrekt en dan weer toeslaat. Of IS dat juist grensoverschrijdend bezig is, om zo een internationale coalitie tot lastige keuzes te dwingen en misschien wel te verzwakken en tegen elkaar uit te spelen.
Volgens Co Colijn moet het Westen daarom veel beter samenwerken en de investeringen in Defensie opschroeven. Dat zou een trendbreuk zijn, want op Europees niveau zijn de totale uitgaven aan Defensie de afgelopen jaren met miljarden per jaar verminderd. Alleen Nederland al besteedt al 60 procent minder aan Defensie dan aan het eind van de koude oorlog. En dat terwijl in de koude oorlog mensen zich veiliger voelden dan nu. Maar de Defensiebudgetten zijn van oudsher gebonden aan het risico op interstatelijk conflicten, niet aan andere vormen van onveiligheid. En dat is in de huidige tijd achterhaald.
Onze Krijgsmacht vooral nu namelijk vooral ingezet om die andere vormen van onveiligheid te bestrijden. Denk aan de anti-piraterijmissie, het verzamelen van inlichtingen in Mali, de missie in Afghanistan en de huidige missie in Irak. Die laatste missie geeft precies de spagaat weer waar onze politici zich in bevinden. Als land, gevoed met oude internationale denken, gooien wij alleen bommen in Irak. Maar IS is ook actief in Syrië, maar het is politiek lastig om daar ook strijd te voeren. Lastig omdat wij ons gebonden voelen aan territoriale grenzen die juist door de nieuwe vijanden niet erkend worden.
Onze Krijgsmacht loopt met het huidige aantal missies tegen die nieuwe tegenstanders op haar laatste benen. Het is dus goed dat de bezuinigingen zijn gestopt. Maar door het toegenomen gevoel van onveiligheid en de nieuwe tegenstanders die direct en indirect het NAVO-grondgebied bedreigen, zijn hernieuwde investeringen in Defensie noodzakelijk. Investeringen in materieel en personeel. Maar ook investeringen in inlichtingencapaciteit en ons vermogen om de nieuwe grensoverschrijdende door NGO’s gevoerde conflicten te bestrijden. Want de politiek moet zich realiseren dat het gevaar niet meer alleen van andere landen komt, maar misschien wel juist niets te maken heeft met het oude territoriumdenken. Het idee van het ene land dat oorlog voert tegen het andere land is, ondanks het toegenomen gevaar van Rusland, in hoge mate achterhaald. Het wordt tijd dat politici dat onderkennen. En navenant handelen.
Door: Eduard van Brakel
Geen berichten meer missen? Volg ons ook op Twitter!