Eigenlijk gaat het altijd over geld. Nu na de aanslagen in Parijs moet Defensie er geld bij krijgen, zo vinden steeds meer politieke partijen. Maar eigenlijk gaat het niet over geld. Of, het zou niet over geld moeten gaan. Het zou over andere dingen moeten gaan. Zoals de vraag welke waarden voor ons het meest belangrijk zijn. Over wat we als Nederland willen bijdragen aan de wereld. Over waar we als natie voor staan.
Op scholen is er vaak de vraag of I-pads wel of niet in de les gebruikt moeten worden. Of dat leerlingen meer of juist minder moeten samenwerken. Maar ook dat zijn niet de interessante vragen. De interessante vraag is wat je wilt dat de leerlingen van nu over 20 jaar kunnen. Wat ze kunnen bijdargen aan de wereld.
Hetzelfde geldt voor Defensie. De meest on interessante vraag is of je de tanks wel of niet terug wilt, of dat de JSF moet komen. Dat zijn antwoorden voor later. De vraag die eerst beantwoord moet worden is: wat is voor ons land het belangrijkste?
Is dat economische groei? Is dat duurzaamheid? Is dat verdraagzaamheid? Is dat verbetering? Wat is het? En welke rol willen wij spelen in de wereld? Wat is het waarvoor wij bereid zijn om offers te brengen? En welke ontwikkelingen op geopolitiek niveau komen er de komende jaren aan? En pas dan komt de vraag welke Krijgsmacht nodig is. En pas daarna komt de vraag welke middelen die Krijgsmacht nodig heeft.
Al die vragen zijn de afgelopen jaren niet beantwoord. Of niet goed beantwoord. Waardoor er naast een gebrek aan toekomstvisie waar ons land zich op kon richten, ook met gebrek aan visie is afgebroken. Waardoor we nu alleen maar reactief kunnen optreden. Opeens in onze veiligheid weer belangrijk. Want geweld komt wel erg dichtbij. Blijkbaar is veiligheid toch een belangrijke waarde, nadat eerder vrijwel alleen op economische groei werd ingezet.
Nu zijn we volgens premier Rutte in oorlog met IS. Het woord oorlog was sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer zo stellig uitgesproken. En na de Tweede Wereldoorlog, toen ons land met vereende krachten weer werd opgebouwd, mocht er nooit meer oorlog komen. Onze Krijgsmacht werd herbewapend, opgebouwd. Onze diplomatieke posten werden wereldwijd ook verder opgebouwd. Diplomatieke soft power en militaire hard power gingen – samen met onze bondgenoten – hand in hand. Er was balans tussen economische groei en veiligheid.
Na de val van de muur ging de aandacht vooral uit naar economische groei. En ten tijde van die economische groei werd onze veiligheid afgebouwd. Werd Defensie bijna opgedoekt. De illusie van ongebreidelde groei is een paar jaar geleden geklapt. De economische crisis dreunt nog door.
De illusie van veiligheid zonder Defensie is nu aan het klappen. De economische crisis had impact, maar zorgde niet voor doden. Een veiligheidscrisis zorgt wel voor doden. Nu wordt de Krijgsmacht en de veiligheidsketen weer opgebouwd. Laten we hopen dat de veiligheidscrisis nog in de kiem gesmoord kan worden. En laten we zorgen dat veiligheid onze hoogste waarde blijft. Zodat we niet reactief, maar proactief kunnen handelen, zonder angst dat we te laat zijn.
Door: Eduard van Brakel
