Het is begin maart 2020, het jaar van 75 jaar vrijheid. In de afgelopen maanden is door ons gewaarschuwd dat er een recessie kon komen en dit proces ontwikkelt zich in een hoog tempo. Wereldwijde gevallen van COVID-19 zijn ruim 100.000, met Italië als het zwaarst getroffen land binnen Europa. De internationale beurzen reageerden 9 maart, Black Monday, met het grootste verlies sinds de Golf Oorlog in 1991, ook gedreven door de het onvermogen van de OPEC landen om een overkomst te bereiken met Rusland over het verhogen van de productiebeperkingen. Als een verrassing kwam dit overigens niet: Rusland heeft reeds herhaaldelijk te kennen gegeven niets te zien in verdere productiebeperkingen. Gewapend met een aanzienlijk Sovereign Wealth Fund ziet Moskou de kans schoon om de strijd aan te gaan met de Amerikaanse schalie industrie. Ryadh wilde meer, maar kan niet lijdzaam toezien als andere landen de quota’s aan hun laars lappen. De oliemarkt zal dus worden overspoeld en olieproducerende landen betalen hiervoor de prijs.
De Turkse dreiging om een miljoen of meer vluchtelingen naar Europa te sturen ondermijnt het draagvlak in de 27 lidstaten voor immigratie steeds verder. Dit loopt parallel met de opkomst van nieuwe rechtse partijen zonder regeringservaring in Europa (Duitsland, Nederland, België, Zweden, Oostenrijk, Italië, Spanje) en is in deze context een potentieel risico dat de EU niet zal versterken.
In Nederland zal, naar verwachting, de maatschappelijke onrust in 2021 over het verder verdampen van de pensioenen sterk toenemen. Moet de Nederlandse politiek, in de huidige politieke escalatie en de bijbehorende patstellingen, zich niet serieus gaan afvragen of er in Nederland in 2021 nog wel een regering kan worden gevormd?
“In het algemeen is de relatie politiek-militair aan groot onderhoud toe”
De politiek heeft een parlementaire eindverantwoordelijkheid en de CDS heeft de uitvoerende verantwoordelijkheid van de in onze grondwet vastgelegde taken. U, de politiek, kunt niet zeggen: “ik draag hier geen verantwoordelijkheid voor”. De militaire professie is uniek en gaat over inzet op leven en dood. Een politieke opdracht kan niet worden geweigerd. Echter, elk parlementslid zweert (belooft) trouw aan de Koning, aan het Statuut voor het Koninkrijk en aan de Grondwet. De drie in de Grondwet genoemde taken moeten ons land nationaal en internationaal beschermen. De realiteit van de laatste 15 jaar is echter dat de politiek niet bereid is de “verzekeringspolis” te betalen. Al doen de bewindslieden nog zo hun best om dit wel uit te stralen, bij het belangrijkste wordt weggebleven: het benodigde Defensiebudget om te kunnen groeien en te innoveren.Dit blijkt ook bij het laten uitkomen van de zogenaamde visie (herijking?) en het plan 2035 in oktober 2020. Hier wordt alleen een politieke zet gedaan. Feitelijk duwt men nu visie en plan in de defensie nota over de rand van dit kabinet heen. Het resultaat is een Krijgsmacht die circa 80% inzetbaar is maar vooral kwalitatief een dramatisch functionele mismatch heeft en qua training, opleiding en vorming grote achterstanden moet inlopen. Na 75 jaar vrijheid moet onze volksvertegenwoordiging beseffen dat de afgelegde eed of beloftevan trouw aan de Grondwet nu echt moet worden ingevuld.
“De parallellen met 1939, een slecht op oorlog voorbereid land, worden steeds meer zichtbaar”
De huidige bedreigingen kennen vele vormen, zijn complex en tegelijkertijd onderling verweven. Veiligheid is in feite ondeelbaar geworden. Alleen een combinatie van inspanningen sorteert het meeste effect. Het is daarom noodzakelijk onze veiligheid juist nu te waarborgen vanuit één visie en met één gezamenlijke strategie.
“Juist Defensie is gebaat bij een kabinetsperioden overstijgend veiligheidsplan plan dat, net als het Deltaplan, immuun is voor korte termijn invloeden. Defensie mag niet een speelbal blijven van de opportuniteit van de kortetermijnpolitiek”
Echter, ook de top Defensieleiding treft blaam. Defensie is een organisatie dat qua output (gevechtskracht en voortzettingsvermogen) afwijkt van commerciële bedrijven waar de output winst is. In de door burgers overheerste topstructuur van de huidige organisatie is het simpelweg behoorlijk bestuur, de Corporate Governance (CG), dat ontbreekt. Is er nu een vastgestelde visie en een coherente 10-15 jarenplanning? Het antwoord is geen van beiden. Het is onthutsend te zien hoe achtereenvolgende Besturingsmodellen niet in staat bleken die visie vast te laten stellen. Zonder het WAT van een visie kan er ook geen coherente meerjarenplanning zijn (het HOE) en dat is er dus dientengevolge ook niet. Hetgeen terecht de vraag oproept of het extra geld voor defensie doelmatig en doelgericht is uitgegeven. Het is onbegrijpelijk dat dit nog niet vele jaren eerder is gebeurd. Defensie is niet in staat zich zelfstandig uit dit moeras te trekken. De Vierhoek (voorheen Driehoek omdat de Staatssecretaris was wegbezuinigd) Minister, Staatssecretaris, SG en de CDS is de afgelopen periode 2005-2020 niet in balans geweest.
“Waarom denkt de defensieleiding dat de basiselementen van Corporate Governance niet voor Defensie gelden?”
Defensie is echter bedoeld om effectief te dreigen en te handelen als de politiek daartoe besluit omdat er geen andere oplossingen meer zijn. Een strategisch beleid moet zijn gebaseerd op de uitvoering van de in de Grondwet vastgelegde taken. Het personele beleid moet gebaseerd zijn op het feit dat de militaire professie een uniek ervaringsberoep is, dat in ultimo over leven en dood gaat. Reservisten voegen iets toe maar vervangen thans nog geen gevechtskracht en de conclusie moet zijn dat juist nu fors investeren in personeel noodzakelijk is en de enige manier de tekorten in gevechtskracht in te lopen. Als voorbeeld, de vergelijking tussen de Nederlandse en Duitse salarissen. Zou een gelijktrekking hiervan een positief effect op de personele vulling, en daarmee de slagkracht, kunnen effectueren?
(de Nederlandse en de Duitse salarissen)
De door ons voorgestelde oplossing om een op Engels voorbeeld gestoelde CG comité in te stellen kan de spagaat tussen de Premier, Minister van Defensie, Secretaris-Generaal, CDS en de Minister van Financiën elegant oplossen. Het zou verstandig zijn om dit CG comité snel in te stellen met het mandaat om nog voor de herijking in oktober de benodigde visie en meerjarenplanning te sturen naar een kabinetsperioden overstijgende borging van (inter)nationale veiligheid.
Dit zou een hoognodige en structurele oplossing zijn waarbij de besturing van defensie echt gefocust blijft op gevechtskracht en voortzettingsvermogen met een betere risicobeheersing.
“Wachten tot oorlog om weer een “Generaal Winkelman” van stal te halen betekent dat 1939 zich zal herhalen.”
Door: Pieter Haitsma Mulier en Paul van Campen, Eduard van Brakel
Lees ook:
Defensie aan de ketting van financien: https://www.vn.nl/defensie-aan-ketting-financien/
Zonder plan het moeras door: http://www.defensieplatform.nl/…/zonder-plan-het…/
3 moties om defensie uit het moeras te trekken: http://www.defensieplatform.nl/…/3-moties-om-defensie…/
Meer urgency nodig voor vulling defensie begrotings fonds: http://www.defensieplatform.nl/…/meer-urgency-nodig…/
Den Vaderland getrouwe: http://www.defensieplatform.nl/2020/02/24/den-vaderland-getrouwe/
De contouren van de parallellen tekenen zich af. Het onvermogen van de ECB om nationale centrale banken te steunen die trachten de negatieve gevolgen van het corona-virus te kenteren zal zich nog etaleren. De Turkse splijtzwam is pas net ontkiemd en de Brexit staat niet op zichzelf…. De defensie-pijlen zijn gericht op vandaag en morgen maar speren en katapulten voor volgende maand ontbreken. Samenhang in innovatie? Onsamenhangende OPCO-visies en geen geëffend pad er naar toe? Zijn we blijven hangen in het verleden? Staat de struikeldraadlichtsein nog steeds op het lesrooster sinds de 60-er jaren? Voorwaarts kameraden, wij trekken terug!
Zoals een van de oudere Engelse vrijwilligers in de serie “Dad’s Army” met een onheilspellende blik in de ogen en met enige regelmaat liet horen: “We ‘re doomed!