Weer spreekt de nieuwe Commandant der Strijdkrachten, generaal Onno Eichelsheim, zich uit. Bij BNR dit keer: we moeten snel naar de 2% NAVO-norm bij de Defensiebegroting, anders gaat de Krijgsmacht onderuit. Nou ja, dat laatste zei hij niet letterlijk, maar dat kun je tussen de regels door wel horen, want als de commandant zegt dat ‘we te vaak nee moeten verkopen’, zouden alle alarmbellen af moeten gaan in politiek Den Haag.
De boodschap moet toch wel gehoord zijn inmiddels, want velen die zich bij de Krijgsmacht betrokken voelen, gingen hem voor, en hebben zich de afgelopen jaren uitgesproken tegen de bezuinigingen die zijn doorgevoerd op de Krijgsmacht, omdat onze veiligheid daarmee in het gedrang kwam. Velen die zich bij Defensie betrokken voelen, hebben gezegd dat de investeringen en het ‘meer geld’ dat kwam, niet afdoende waren, omdat er meer nodig was om de Krijgsmacht aan de grondwettelijke taken te kunnen laten voldoen.
Er is al jaren gewaarschuwd dat de arbeidsvoorwaarden van het Defensiepersoneel onder de maat waren. Dat het personeel niet de juiste spullen had. Dat het personeel meer moest gaan verdienen. Ook die boodschap moet gehoord zijn door de verantwoordelijken.
Is er geluisterd?
Maar is er geluisterd? De Huidige CDS klimt in ieder geval op de barricaden. Dit in tegenstelling tot de voorgaande commandanten, die dit niet deden. Gezien de verhoudingen doet de CDS dat waarschijnlijk met toestemming van de minister, maar desondanks is het signaal dat hij afgeeft krachtig. Niet eerder heeft een bevelhebber in korte tijd zo vaak van zich laten horen in het belang van de versterking van de Krijgsmacht. Want die versterking is nodig: op financieel vlak, op het gebeid van materieel, op het gebied van menskracht en de arbeidsvoorwaarden, op het gebied van slagkracht, en op het gebied van vastgoed. Want de door de Rijksoverheid gestelde duurzaamheidseisen voor al het Rijksvastgoed hangen als een – financieel – zwaard van Damocles boven de Krijgsmacht, met veel gebouwen die nog uit de vorige eeuw stammen. Het is niet te betalen om die gebouwen aan moderne eisen te laten voldoen. En het is niet te betalen om ze nieuw te bouwen. In ieder geval niet als er ook tegelijk geïnvesteerd moet worden in slagkracht, menskracht, logistiek, en arbeidsvoorwaarden.
Is de boodschap begrepen?
Vooralsnog blijkt uit niets dat de schreeuw van de CDS de aandacht krijgt die hij verdient. Ook nieuwe politici spreken vooral waardering uit, en zeggen dat er inderdaad geïnvesteerd moet worden om Defensie op het gewenste niveau te krijgen. Maar er is nog geen actie. Op de KMA en op de KMS leren aankomend militair leiders dat je als commandant niet alleen checkt of de boodschap (opdracht) gehoord is, maar ook of die begrepen is. En dat laatste lijkt nog niet helemaal het geval te zijn.
Want de huidige demissionair minister kreeg het niet voor elkaar: er is geen betekenisvolle stap gemaakt richting het NAVO-gemiddelde, laat staan naar de 2% die noodzakelijk is. Daarmee is de belofte die premier Rutte en de vorige minister hebben gedaan tijdens de NAVO-top in 2014 een loze gebleken. En de huidige bewindslieden hebben dan wel een soort testament in de vorm van en Defensievisie achtergelaten, maar elke financiële steun daarvoor ontbreekt. En het is de CDS die nu het leiderschap toont om de kastanjes uit het vuur te halen en te strijden voor het bestaan van de Krijgsmacht. Niet de minister. Niet de staatssecretaris. Want die laten het aan een volgend kabinet, waar zijzelf naar alle waarschijnlijkheid geen deel van uitmaken. Over de schutting gooien, wordt dat ook wel genoemd.
Politiek: Kom in actie
Want de boodschap mag dan gehoord zijn, en misschien is er een beetje geluisterd, maar er is dus geen actie gekomen om de situatie te verbeteren. Politici blijven alleen maar mooie woorden spreken, zonder daadwerkelijk tot actie over te gaan. Op de priolijstjes van de informateur lijkt Defensie niet voor te komen. En ik vrees dat in het achterkamertjesoverleg met Kaag, Ploumen en Klaver het ook niet over de Krijgsmacht is gegaan. Ondertussen vrezen Krijgsmachtdelen voor het voortbestaan van hun eenheden, als er niet meer geld bijkomt, en is het aantal vacatures net zo groot als het aantal personeelsleden van de Luchtmacht. Actie is nodig zou je zeggen. Actie van politici die niet alleen moeten zeggen dat er geïnvesteerd moet worden, maar met hun budgetrecht daar iets aan kunnen doen. Politici die een motie kunnen neerleggen om de minister te manen om op te schieten met goede arbeidsvoorwaarden. Maar dan moet de boodschap van de CDS wel gehoord en begrepen zijn. En politici moeten dan verantwoordelijkheid nemen.
De CDS kan niet anders dan zijn boodschap keer op keer herhalen. Het liefst met steun van de ondercommandanten, die zich al een keer uitspraken. Dat moet de ondercommandanten meer doen, en ze mogen daarbij het belang van hun personeel niet vergeten. Eigenlijk moet iedereen die zich verbonden voelt met de Krijgsmacht de CDS steunen. En iedereen die zich verbonden voelt moet de boodschap ook uitspreken: op naar de 2%. Op naar meer slagkracht. Op naar fatsoenlijke arbeidvoorwaarden. Op naar een Krijgsmacht die voldoet aan de grondwettelijke taken. Juist nu. Politiek kom in actie!
Door: Eduard van Brakel