Werkelijke uitgaven Defensie nog lager dan officiële cijfers

De Tweede Kamer bespreekt binnenkort de nieuwe Defensienota. Net als veel andere Europese NAVO-landen lijkt Nederland begonnen met het verhogen van de uitgaven voor externe veiligheid. Rutte III gaat voor deze kabinetsperiode uit van € 1,5 miljard structureel. Dit kan inderdaad het begin zijn van een wezenlijke omslag, maar zeker is dat niet.

Er is nog geen serieus begin gemaakt met een poging om de defensie-uitgaven voor een langere termijn af te schermen van tussentijdse politieke opportuniteiten. Voor een serieus Cordon Budgettair zijn afspraken nodig met een politieke dekking die zittende coalities ruim overstijgen, zeker in het huidige instabiele electorale beeld. Er is tot nu toe hierover nog geen enkele beweging waargenomen, noch vanuit het kabinet, noch vanuit de Tweede Kamer. Dat wil zeggen dat verdere verhogingen van deze uitgaven na verkiezingen opnieuw moeten worden onderhandeld tegen de dan toevallige politieke opportuniteit, tegen de conjunctuur en tegen de onstuitbare dynamiek van budgettaire groeiers, zoals volksgezondheid. Dat is een erg onzeker gesternte om op te koersen.

Politiek en samenleving realiseren zich amper dat externe veiligheid geen product is dat bij noodzaak onmiddellijk is te bestellen. Deze vergt veel voorbereiding, afstemming en vervolgens langdurig en intensief oefenen met gecompliceerde wapensystemen. De jarenlange bezuinigingen hebben de Nederlandse krijgsmacht geïnvalideerd en de militairen gedemoraliseerd. De achterstand in investeringen is onthutsend en het aantal amper te vullen vacatures rond 8.000.

Terwijl er om ons heen de alarmbellen rinkelen: de toenemende bewapening van Rusland en China, de instabiliteit in het gewelddadige Midden-Oosten, de proliferatie van kernwapens, de onstuitbare migratiestromen en de pijlsnelle digitalisering van krijgsmiddelen. Veel van die argumenten golden overigens een paar jaar geleden ook al, maar toen werd er toch nog flink bezuinigd. Zo relatief is het in de politiek. De grote maatschappelijke lobby’s concentreren zich op zorg, onderwijs en sociale zekerheid, niet op veiligheid. Aan de onttakeling van Defensie heeft amper een analyse ten grondslag gelegen. Het was gewoon gemakkelijk geld, het werd ingeboekt en er verscheen geen demonstrant op het Binnenhof.

Tijdens de afgelopen kabinetsformatie is er noodwetgeving toegepast omdat het eigen risico in de zorg met een tientje dreigde te stijgen. Noodwetgeving betekent dat zo’n wetsvoorstel in één dag zowel door Tweede als Eerste Kamer gaat. De laatste keer dat dit gebeurde was in de meidagen van 1940. Noodwetgeving, nota bene omdat de zorg de burger een tientje (!) meer zou gaan kosten. Bij Defensie moesten tijdens Rutte I vanwege de Griekse crisis 12.000 mensen worden ontslagen en geen burger of politicus is er voor uit zijn stoel gekomen. Het is precies daarom dat Defensie een sterkere bescherming van zijn begroting moet krijgen, een cordon budgettair.

Het zijn niet alleen de bezuinigingen die de Defensiebegroting dwars zitten. De werkelijke uitgaven voor onze veiligheid zijn eigenlijk nog lager dan de officiële cijfers suggereren

Ruim 25% van de begroting voor Defensie gaat dus niet naar actuele veiligheid. Feitelijk besteedt Nederland zelfs minder dan 1% BBP aan Defensie, dat is minder dan de helft van wat met de NAVO is afgesproken. Dat is in onze gevaarlijke wereld ronduit onwijs.

Een solide en vastberaden landsverdediging imponeert en schrikt af. Slapte en halfhartigheid is een invitatie voor gewelddadige avonturiers. Het lam roept ook nu nog de wolf op. Als Defensie ons in geval van nood moet verdedigen, laten wij dan Defensie verdedigen, nu daar de nood hoog is. Ook de komende kabinetten zullen nog veel meer moeten doen dan nu op papier staat. 2% is de norm. 1,5 miljard dat is pas de eerste stap van vijf. De Tweede Kamer moet in grote meerderheid precies dát overtuigend uitspreken bij de behandeling van de Defensienota. Een goede verzekering tegen geweld en oorlog is misschien wel de beste investering die de politiek kan doen om de economie en de welvaart van ons land te waarborgen en te stimuleren.