Van het leiderschap bij het Korps Mariniers, daar kunnen veel bedrijven en organisaties wat van leren. Dat was tenminste de conclusie van hoogleraar Daan van Knippenberg van de Erasmus Universiteit tijdens de conferentie ‘Leiderschap sinds 1665’. Waardengedreven leiderschap, dat is hip, hot en happening, maar bij de Mariniers doen ze dat eigenlijk als 350 jaar lang.
Volgens Knippenberg gaat leiderschap om waarden, zingeving en is leiderschap zelf-overstijgend. De waarden die maken dat iets betekenis krijgt en een leider is rolmodel voor het doorleven van die waarden. Knippenberg stelt dat leiderschap gericht moet zijn op het ontwikkelen van pro-activiteit en het laten groeien van de collega’s in die pro-activiteit.
Kracht, toewijding en verbondenheid. Dat zijn de waarden van het Korps Mariniers. Waarden die al een aantrekkingskracht hebben op aanstaande rekruten, naast de gave foto’s en films van mariniers die allerlei spannende en avontuurlijke dingen doen. Maar doordat in alle communicatie die waarden terugkomen, en doordat die waarden ook deeluitmaken van het selectieproces, werft het Korps Mariniers alleen maar mensen die initieel al aan dat waardenpakket voldoen. Om vervolgens in de training en opleiding verder door te selecteren. Totdat alleen de crème de la crème van kracht, toewijding en verbondenheid overblijft: de marinier.
De hoogleraar vindt ook het Mission Command een voorbeeld voor veel bedrijven. Missies worden volgens hem glashelder beschreven, de te bereiken doelen zijn volkomen duidelijk. En door het gezamenlijk met teams optreden (de Unity of Effort) worden die doelen bereikt. Dat komt omdat Mariniers met kracht, toewijding en verbondenheid optreden, maar bij dat optreden de vrijheid hebben om zelf te bepalen hoe dat doel wordt bereikt. Er is heel veel ruimte voor pro-activiteit en creativiteit, oftewel Freedom of Action. Dat moet ook wel, want bij bijvoorbeeld een amfibische landing is er geen weg terug. Voor de marinier zit de vijand, achter hem is de zee. Maar de opdracht moet gehaald worden. Creativiteit en proactiviteit zijn dan een must.
De leiderschapsontwikkeling bij de marinier is dan ook gericht op het opleiden van de leider. Volgens Van Knippenberg gaat het bij veel ‘gewone bedrijven’ vooral om competenties die leiders moeten hebben. Bedrijven schrijven hele documenten vol met competenties die een leider moet hebben, maar ze vergeten de waarden. Terwijl die waarden essentieel zijn voor het leiderschap. Het Korps Mariniers doet dan andersom. Het Korps heeft de korpswaarden, en zoekt daar competenties bij die de leider moet hebben. En selecteert en traint de toekomstig leiders daarop. En dat is iets waar veel bedrijven wat van zouden kunnen leren.
Door: Eduard van Brakel