Als gevolg van het terrorisme raken mensen in de paniekstand.
Angst is een “onaangenaam beklemmend gevoel van dreigend gevaar of onheil” [1] en een normale reactie op een abnormale situatie [2].
De abnormale situatie is ontstaan door (de toename van?) terroristische aanslagen gepleegd door moslimfundamentalisten in de westerse wereld. Dit wil niet zeggen dat iedere aanhanger van de islam een terrorist is, maar opvallend vaak handelt de moderne terrorist in naam van de islam. Of die motieven nu juist zijn of niet.
7 januari 2015 (Charlie Hebdo, Parijs), 13 november van dat jaar (Stade de France en Bataclan, Parijs) en 22 maart jongstleden (Zaventem en Maalbeek, Brussel) staan nog vers in het geheugen.
In de open en vrije westerse wereld voelen we ons bedreigd en machteloos als we met terreurgeweld worden geconfronteerd.
Hoewel we zelf geen slachtoffer van die aanslagen zijn, gaat er zo’n intrinsieke dreiging van uit dat we ons aangetast voelen in de waarden die ten grondslag liggen aan onze manier van leven.
Dat is zeker voor onze generatie een gegeven. Wij kunnen ons, behalve dan uit de media, een oorlog zelf niet voorstellen.
We zijn in oorlog met Islamitische Staat. Niet omdat premier Rutte dit een dag na de aanslagen op het Stade de France en Bataclan zei (of zich versprak): “ISIS is onze vijand, daarmee zijn we in oorlog. We zijn niet in oorlog met een geloof of de islam.” [3]
We zijn in oorlog.
Het westen bombardeert doelen in Irak en Syrië (IS-gebied), onder meer omdat de moslimfundamentalisten de mensenrechten in de breedste zin van het woord met voeten treden. De IS-strijder ziet de jihad als een roeping, idealiseert het om hiervoor te sterven en kiest zijn aanvalsdoelen bij ons.
Niet alleen de sneuvelbereidheid – het willen sterven voor een heilige opdracht – van de jihadist slaat ons lam. De angst duikt vanzelf op als we horen over of beelden zien van een terreurdaad.
Hoewel we weten dat die daden niet speciaal tegen ons zijn gericht, althans niet op dit moment, is het voor ons ongewenste effect dat aan ons veiligheidsgevoel wordt getornd.
Het vaak gehoorde “Het is niet de vraag of maar wanneer in Nederland een aanslag wordt gepleegd” [4] geeft aan dat we ons kunnen voorstellen dat ook Nederland doelwit van een aanslag zal zijn.
Gaat het gebeuren?
Rationeel weten de meeste mensen heel goed dat angst het slechtst denkbare advies is. Dat we ons niet moeten laten leiden door dit gevoel en dat een aanname als “Het gaat gebeuren” tot niets leidt.
Waarom zouden we doemdenken?
Realiteitszin laat zien dat terrorisme van alle tijden is en de terrorist zo oud als Methusalem.
Een van de hoofdredenen voor het “plegen van op mensen gericht ernstig geweld” is “de bevolking ernstige vrees aan te jagen” [5]
Het is onze uitdaging om wat de terrorist beoogt – vrees aanjagen – niet te laten gebeuren. We moeten ervoor zorgen dat we geen last hebben van aannames, hoe griezelig die ook kunnen zijn. Van dit abnormale kúnnen we wel degelijk last hebben, maar de realiteit is dat we er geen last van mógen hebben. De motivatie daarvoor is dat we onszelf anders verlagen tot slaven van de terrorist en dus in onze manier van leven.
We zullen onze doemdenkerige, onaangename gevoelens moeten leren beheersen en ombuigen. We moeten, vóór alles, blijven doen wat goed is om te doen. We moeten ons leven leven, onbevreesd naar het theater of een voetbalwedstrijd gaan, reizen met het openbaar vervoer en inkopen doen in de stad.
Dat hoeft geen beproeving te zijn, want angst – zo zeggen we elkaar na – is een slechte raadgever.
[1] Pinkhof Geneeskundig woordenboek, 11e druk, 2006.
[2] Instructiekaart 2-651: Stress leidinggevenden.
[3] Persconferentie premier Rutte, 14 november 2015.
[4] http://www.ad.nl/ad/nl/38570/Aanslag-Brussels-Airport/article/detail/4267925/2016/03/22/De-vraag-was-niet-of-maar-wanneer.dhtml
[5] Definitie volgens de website van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV): https://www.nctv.nl/onderwerpen/tb/watisterrorisme/
Martijn Cornelissen
Bovenop al dit alles wat hier is weergegeven, dienen wij ons eindelijk te realiseren dat de wereld geen Paradijs is, maar dat wij kracht, moed en bereidheid tot verdedigen en vechten moeten tonen, willen wij onze levenswijze in Europa blijven volhouden. en niet ten onder gaan. Kaarsjes branden, bloemen, stille tochten ‘ Je suis Bruxelles, Paris etc ‘ , het is allemaal heel ontwapenend , ja bijna romantisch , de wijze waarop wij als Europeanen ons verdriet en afschuw demonstreren. Maar daar redden wij het niet mee, daar houden wij het kwaad niet mee buiten de deur. De mouwen opstropen, bereidheid tot vechten, ja zelfs tot het op offeren van je eigen leven ter verdediging van al ons goeds, dat is wat uiteindelijk dit kwaad doet verdelgen. Helaas, zo is het leven ook, kwaad en goed leven naast elkaar, zo oud als de Mensheid al is.
Desondanks, wens ik jullie een Vredig en Zalig Pasen toe, want Vrijheid, Licht, Barmhartigheid en Liefde zullen uiteindelijk altijd het Kwaad overwinnen