Adaptieve Krijgsmacht: 'We moeten de leiding nemen in waar we goed in zijn: cybersecurity, logistiek en maritiem'

Adaptieve Krijgsmacht: wat betekent dat?
Inspelen op flexibele werkers, een duurzamere samenwerking met bedrijven en meer mensen en materieel uitwisselen tussen Defensie en organisaties. Minister Hennis van Defensie pleit daarvoor in haar brief over de Adaptieve Krijgsmacht. Een voorbeeld van die flexibiliteit die ze wil invoeren, is het gebruik van reservisten. Of het leasen van materieel in plaats van het zelf aan te schaffen.
Het Ministerie van Defensie organiseerde op 15 juni een conferentie over deze Adaptieve Krijgsmacht. Ruim zeshonderd man kwam naar Den Haag toe om de sprekers te zien: oud-militairen, militairen bij de Krijgsmacht, reservisten, maar ook mensen uit het bedrijfsleven. Defensie wil nog nauwer samenwerken met deze grote bedrijven om materieel en mensen uit te wisselen.

 
Dick Scherjon: ‘Diversiteit’
Scherjon is Hoofd Bureau Reservisten en Samenleving. Daarnaast is hij secretaris Extern Klankbord van de Adaptieve Krijgsmacht. Hij geeft aan dat diversiteit erg belangrijk is binnen Defensie. ‘Bij ons werken mensen van verschillende afkomst en achtergronden. En dat is maar goed ook.’ Toch zaten er in de zaal overwegend blanke mannen van middelbare leeftijd. Ook vrouwen en mensen van allochtone afkomst, maar toch niet een heel divers plaatje waar Defensie al jaren op hoopt. Het schijnt moeilijk te zijn een afspiegeling bij de samenleving te zijn bij Defensie. Campagnes richten zich volgens enkele militairen al een geruime tijd op het werven van mensen die bij kunnen dragen aan een diverser beeld binnen Defensie.
Naast diversiteit en integratie noemde Scherjon de flexibiliteit als belangrijk uitgangspunt binnen de Adaptieve Krijgsmacht. ‘De Adaptieve Krijgsmacht is een concept, meer dan alleen uitbesteden en inkopen en diversiteit: je bent namelijk ook voorbereid om het flexibel aan te gaan pakken. We werken aan de toekomst van de Krijgsmacht door meer samen te werken. En een groot reservistenbeleid betekent voor ons meer materieel en meer mensen die we kunnen inzetten.’
 
Samenwerking, kansen, wendbaarheid en de toekomst
De dag ging van start met een poll. Via de app Buzzfeed werd de aanwezigen gevraagd wat zij van belang vinden van deze dag. Samenwerking, kansen, wendbaarheid en de toekomst waren de meest opgegeven kernbegrippen waar de zaal veel waarde aan hechte.
 
Jeanine Hennis-Plasschaert: leasen van mensen en materieel

‘Met alle spanningen in de wereld is Defensie meer dan ooit nodig. Samenwerking is belangrijk en staat voor de Adaptieve Krijgsmacht. We moeten nog beter samenwerken. ‘ Dat gaf minister van Defensie aan. Zij hamerde om te blijven veranderen binnen Defensie om mensen veiligheid te bieden. Want er zijn tekorten binnen het budget en binnen de organisatie is er nog geen antwoord op de uitdagingen die voor hen liggen.
‘Bij ons draait het niet per se om wat, maar om wie je wilt worden: groter of bijvoorbeeld beter.’ Maar hoe kun je inspelen op die verandering? Hennis: ‘We zouden nog meer in kunnen spelen op civiele partners of het uitruilen van chauffeurs en personeel. Vliegtuigen kun je makkelijk leasen. Je hoeft niet per se eigenaar te zijn om ervoor te zorgen dat de Krijgsmacht doet wat ze moeten doen, namelijk beschermen wat ons dierbaar is.’
Lees een uitgebreid verslag over de speech van de minister van Defensie, Jeanine Hennis-Plasschaert, op onze site.
 
Hans de Boer: investeer in onze drie grote pijlers

‘De Krijgsmacht is niet alleen van de militairen, maar van ons allemaal.’ Dat zei Hans de Boer, voorzitter van VNO-NCW en voorzitter Platform Defensie Bedrijfsleven. De Boer geeft aan dat VNO-NCW Defensie erg belangrijk vindt. Zeker omdat Nederland er internationaal gezien goed voor staat.
‘We staan vaak in de top drie, soms zelfs op de eerste plek. In de lijst van economische rangschikkingen staan we op de zeventiende plek, dus in de G20. Maar wat je soms hoort, is We zijn een klein land of we kunnen geen verandering maken. Wie dat zegt, krijgt ontslag (sarcastische opmerking). We zijn een heel goed land, maar dat wordt niet altijd zo gevoeld. Sommigen vrezen voor instabiliteit en onveiligheid. Maar er is ook een soort angst, zoals de angst voor aanslagen in Nederland.’
Veiligheid is volgens De Boer erg belangrijk. Wie vindt dat niet? Vorig jaar zei de minister nog Een miljard euro erbij. Maar ondertussen hebben we Trump aangeeft dat Europa twee procent van het nationaal inkomen in Defensie moet steken. Voor Nederland komt dat dan neer op zo’n 15 miljard, terwijl we nu op ongeveer acht miljard zitten. ‘We mogen Trump wel heel dankbaar zijn, aangezien we met de neus op de feiten worden gedrukt. We zouden veel meer geld aan Defensie moeten uitgeven. Maar hoe verantwoord je al dat geld aan de samenleving?’
Dat is een vraag waar Defensie een antwoord op moet geven. Het is tenslotte belastinggeld, maar waarom bemoeit ook het bedrijfsleven er zich ook mee? De Boer: ‘Omdat wij bepaalde zorgen hebben. Er is altijd vrede is een tijd die achter ons ligt. Tijden veranderen. De ondernemerskant in mij komt dan naar voren en zegt: handel, handel, handel. Nederland heeft met cyber en IT-verkeer en Rotterdam en Schiphol belangrijke netwerken en dus ook een belangrijke functie. Defensie is een partner die we daarom met diensten helpen.’
Om de Adaptieve Krijgsmacht in te vullen, pleit De Boer voor school of the nation, een kernbegrip van 10 waarden, wat eigenlijk neerkomt op flexwerkers, samenwerken en specialiseren.
‘Een vaste kern met een stuk flex eromheen is belangrijk’, geeft de voorzitter van VNO-NCW aan. ‘Er is talent dat door iedereen wordt gezocht. Om die talenten moeten we niet vechten en concurreren, maar moeten we mee samenwerken.’
Daarnaast is Nederland erg goed in cybersecurity, logistiek en ook op maritiem gebied. Nederland zou volgen De Boer meer tijd en energie moeten stoppen in het zwaartepunt. ‘Nederland blinkt uit op die drie gebieden. Door de lead te gaan nemen in waar we erg goed in zijn, blinken we ergens in uit. Gebruik dus die specialismen die we hebben.
 
 
Rob Bauer: ‘we moeten bij Defensie af van dat woud aan regeltjes’

Bauer is Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten. Een breekpunt binnen Defensie zijn volgens Bauer de hoeveelheid aan regels. ‘Veiligheidsregels gaan niet altijd samen met onze manier van werken. Een veiligheidsvoorschrift voor veiligheidsmissies zijn niet altijd noodzakelijk.’ Daarom pleit Bauer ervoor om te snoeien in regels om effectiever zaken te kunnen oplossen. ‘We hebben ons eigen huis dichtgetimmerd die onze effectiviteit in de weg staat. Een heel woud aan regels. Als de mensen op de vloer weten dat wij de middelen faciliteren, denken ze zelf ook veel eerder aan oplossingen.’
De echte oplossingen liggen vaak op de werkvloer, alleen moeten de mensen daar wel de ruimte voor krijgen. Al die regels leiden dan vaak niet tot een oplossing, volgens Bauer. Daarom wil hij investeren in lokale ideeën. ‘Werken vanuit het principe van bottom-up: investeer in lokale ideeën. In die lijn nemen we besluiten. Maar dan moet er eindelijk weer eens geïnvesteerd gaan worden in Defensie. We hebben 25 jaar lang pompend geremd en veel bezuinigd. En nu is het tijd om te gaan groeien. Maar niet alleen meer geld, ook ander werk is belangrijk om Defensie tot succes te maken.’
In alles wat Bauer aangeeft, klinkt het als: de deur van de Krijgsmacht moet open. En dat kan ook door fouten te maken. ‘Trial error is een normaal proces op de weg naar succes, op die weg wordt samenwerking met mensen buiten Defensie steeds belangrijker.’ Daarnaast bestaat de uitdrukking ‘one size fits all’ binnen Defensie niet. ‘We moeten maatwerk gaan leveren, een netwerk met vaardigheden waar iedereen profijt van heeft. Denken in oplossingen. Het is mij niet snel te gek. Onorthodoxe voorstellen zijn soms in het belang van ons allemaal.’
 
 
General Sir Nicholas Carter: veerkracht voor reservisten
Carter is Chief of the General Staff in het Verenigd Koninkrijk. Hij kon niet live aanwezig zijn in de zaal in Den Haag, maar stuurde een filmpje in die op grote borden in de witte tent werd vertoond. Nicholas Carter vindt het belangrijk bij het maken van beslissingen bij Defensie om goed naar andere landen te kijken. ‘Kijk bijvoorbeeld naar mijn land, het Verenigd Koninkrijk. Gebruik maken van reservisten is goedkoop, maar soms duur om in te zetten. Je moet daarom talent aanwakkeren. Medici en cyberspecialisten: reservisten kunnen vaak tot van alles worden opgeleid. Zet ze dan ook lokaal in, daar zit de veerkracht voor reservisten.’
Om zijn argumenten kracht bij te zetten, gebruikte Carter een voorbeeld uit 2016. In dat jaar werden er vierduizend reservisten ingezet in het Verenigd Koninkrijk voor gevechtsfuncties. ‘Leuk om te doen, maar voor het werven ook erg succesvol. Gesponsorde reservisten bieden meer militaire capaciteit volgens the flexibel engagement system: flexibele werknemers bij Defensie zijn zeker nu erg belangrijk.’
 
 
 
Marjolein ten Hoonte: Nederland doet aan flex

‘Flexibiliteit op de arbeidsmarkt is erg belangrijk’, aldus Ten Hoonte, directeur arbeidsmarkt en MVO van Randstad Groep. Zij speelde niet erg in op de verandering bij Defensie in haar praatje, maar liet wel zien dat er op de arbeidsmarkt in Nederland een hoop verandert: van vaste werknemers naar flexwerkers. Eén op de drie werknemers heeft een flexibele baan en één op de vier is het afgelopen jaar van baan gewisseld. Niet bij Defensie, maar in zijn algemeen in Nederland. 
‘Je moet kunnen mee anticiperen op de samenleving. Degene die kan bewegen, heeft een plek op de arbeidsmarkt. Kijk vooral naar wat mensen belangrijk vinden. Voor alle werkenden is het anders en moet je dat organiseren. Maar blijf vooral nadenken over de p van people. Want je mensen zijn het allerbelangrijkste.
 
 
Marian van de Venn: praat met de jonge mensen
‘Praat niet alleen over ons, maar ook met ons.’ Dat zegt voorzitter van Jong Defensie, Marin van de Venn. ‘We willen spreken met de jonge professionals. Die zitten vol ideeën. Maar maak dan ook gebruik van het jonge potentieel bij Defensie.’
Van de Venn werkt al meer dan 12 jaar bij een onderdeel van de Krijgsmacht. In al die tijd heeft ze veel kritische punten te horen gekregen. ‘Ik kreeg veel te horen dat processen te langdradig zouden zijn en er sprake is van een stugge relatie. Maar aan de andere kant: we hebben een stem en kunnen bij anderen terecht. We willen serieus genomen worden en de vrijheid krijgen bij Defensie. Veel medewerkers zien wel iets in de flexibiliteit, maar aan de andere kant willen ze wel weer werkgarantie. Maar spreek altijd met ons. Met ons als jonge doelgroep.’
 
 
Raymond Knops: er is vanuit Den Haag weinig weerstand tegen Defensie

Knops is Kamerlid voor het CDA en lid van de Vaste Kamercommissie Defensie. Hij is zelf ook reservist geweest en werd in 2004 opgeroepen naar Irak te gaan. ‘Het heeft mij de drive gegeven om een aantal zaken binnen Defensie op gang te zetten. Als je een uniform aantrekt, ben je militair. Je doet mee als je je skills onder controle hebt. Defensie kan groter worden als je inzet op een ring en alles daaromheen.’
Er wordt al jaren op Defensie bezuinigd. Er gaat wel steeds wat extra geld naartoe, maar niet van harte. Bezuinigingen leiden vaak tot minder mensen en minder prestaties. Toch geeft Knops aan dat er vanuit Den Haag alle ruimte is om bij Defensie te doen wat ze moeten doen. ‘Alle moties die ik heb ingediend om meer te doen, werden aangenomen. De politiek zegt altijd neem uw ruimte en pakt het op. Vanuit Den Haag is er dus heel weinig weerstand tegenover Defensie.’

‘Langs de afgrond groeien de mooiste bloemetjes en om die te plukken, moet je soms dichtbij de afgrond lopen.’ Dat is volgens het Kamerlid een goed voorbeeld om te laten zien waar Defensie voor staat: uitdagingen aangaan in extreme omstandigheden.

 
Door: Coen van den Braber
redacteur en verslaggever Defensie-Platform