Meer dan 30 jaar lang is er bezuinigd op de Krijgsmacht: Tanks, fregatten, gevechtsvliegtuigen, vuursteun, logistiek, mijnenjagers, locaties en militairen verdwenen. Het vredesdividend werd goed geïnd. Hier en daar vond een militair er wat van, maar de meeste militairen voerden in die 30 jaar trouw en nauwgezet alle bezuinigen door, knikkend, buigend en saluerend naar onkundige politici die omwille van hun plek op het pluche Defensie afbraken. De laatste twee jaar is er echter een kentering te zien: er wordt weer geïnvesteerd in slagkracht, in gevechtskracht, in ondersteuning, heel soms laten commandanten zich zelfs een beetje horen over wat er nodig is, en kwam er een een nieuwe, goede, cao voor het al jaren als een citroen uitgeknepen personeel. Maar op 1 ding kunnen we nog steeds vertrouwen: als politici iets toezeggen, gebeurt het niet. We voldoen namelijk nog steeds niet aan de 2% NAVO-norm. Maar wat zijn nu nog meer lessen die we kunnen leren van al die jaren bezuinigingen?
Afbreken gaat sneller dan opbouwen
Met een pennenstreek werd een streep door alle tanks gezet. Net zoals eerder fregatten verdwenen, het aantal F16’s werd gedecimeerd en kazernes werden gesloten. Allemaal zaken die we nu weer nodig hebben. Er komen weer tanks. Defensie roept zelf (!) om meer ruimte om te oefenen en om personeel te huisvesten. Maar dat is niet 1,2,3 geregeld. Het gevaar is dus dat nieuwe eenheden niet gelegerd kunnen worden, en niet kunnen oefenen. Die ruimte die in de koude oorlog werd gehouden voor mobilisabele eenheden bleek achteraf zo gek nog niet. Er zijn echter nog steeds te weinig fregatten en er komen er te weinig nieuwe bij, er komen nieuwe onderzeeboten, maar te weinig, er komen meer F-35’s maar te weinig. Dus heel veel lessen zijn ook nog niet geleerd.
Tanks (en overige vuurkracht) blijven nodig
Politici – die geen verstand hebben van militaire inzet – maakten de keuze om onze tanks niet in te zetten bij de missies die gedraaid werden, terwijl die tanks in Irak, Bosnië, of Afghanistan prima werk hadden kunnen doen. Diezelfde politici concludeerden daarop dat tanks niet nodig zijn voor een modern leger. En ze werden afgeschaft. Nu blijkt dat ondanks de komst van drones – waar de wegbezuinigde PRTL’s prima tegen werken – en de nadruk op minder conventionele oorlogsvoering bij onze wars of choice – dat brute slagkracht en vuurondersteuning nog steeds onmisbaar is op het slagveld. Onbemand en cyber zijn geen vervanging van alle bestaande middelen, maar nieuwe extra manieren waarop oorlog wordt gevoerd. En dat betekent dus dat er naast investeringen in nieuwe middelen, ook investeringen in oude vernietigende vuurkracht nodig blijven.
Defensie is er voor het ondenkbare
Je mist de Krijgsmacht pas als je hem nodig hebt. En de Krijgsmacht is afgebroken de afgelopen jaren. Allerlei termen zijn gebruikt: er waren toolboxen, flexibele schillen, schaalbare Krijgsmachten, kleiner maar slagvaardiger, modern en op de taken van de toekomst voorbereid. En ik weet niet wat voor wazige kreten er nog meer zijn gebruikt. Maar de Krijgsmacht moet doen wat nodig is. De enige toolbox die werkt voor Defensie is niet een kleine toolbox voor specifieke taken. Nee, defensie heeft een schuur vol gereedschap nodig, dat voor elke denkbare klus kan worden ingezet. Want de vijand zal je pakken op de punten waar je niet goed in bent. Pakken op spullen die je niet hebt. Defensie heeft dus veel nodig. Die machtige vloot die ooit was, die honderden vliegtuigen, die machtige divisies, die waren eigenlijk zo gek nog niet. Afschrikking met veel, heel veel modern, krachtig materieel en voldoende personeel dat al dat spul kundig en moedig kan bedienen.
Elke land kiest voor zichzelf
Je ziet het nu ook met de steun aan Oekraïne. Die brokkelt wat af, omdat de steungevende NAVO-landen zelf ook artilleriegranaten nodig hebben. En tanks. En vliegtuigen. En logistiek. En eigenlijk alles om een grootschalig gevecht mee te voeren. Dus gaat er minder naar degene die het nodig heeft. Zo zal het gaan: als de VS hun militaire macht buiten Europa nodig heeft, zullen we het hier zelf moeten doen. Als Duitsland zelf troepen nodig heeft, moeten onze brigades het zelf uitzoeken. Samenwerking is iets goeds. Maar wel samenwerking vanuit onafhankelijkheid. Samen zijn we beter, maar alleen kunnen we het ook. Niet gokken met onze veiligheid.
Commandanten zeggen niks
De militair commandanten zullen meewaaien met de winden van hun politieke bazen. Zeker als die politiek allemaal onwetende burgers op cruciale posities in de Krijgsmacht positioneert, kunnen de militairen de Krijgsmacht niet meer runnen zoals een Krijgsmacht gerund moet worden. En nee, ik pleit niet voor militaire junta’s die maar doen wat ze willen en aan het muiten slaan. Maar ik pleit wel voor commandanten die écht kunnen leiden, ook als de strijd in de politieke arena gevoerd moet worden. En die als het moet opstaan en precies en hardop zeggen wat de Krijgsmacht nodig heeft, en wat de gevolgen van ondoordacht beleid zijn. Want politici weten door de bank genomen helemaal niks van het militaire bedrijf. Generaals en admiraals zouden dat wel moeten weten, want generaal ben je pas na 30 jaar dienen, dan zou je dus kennis moeten hebben van wat er nodig is om een gevecht te winnen. Maar die ‘gouden zonnen’ herinneren zich dat altijd rijkelijk laat, vaak pas in hun afscheidstoespraak. Of pas nog later, als er echt bd achter hun naam staat.
Politici doen niet wat ze beloven
Tsja, wat moet ik hier nog zeggen. Al in 2014 beloofden toenmalig premier Rutte en toenmalig minister Hennis dat we dit jaar aan de 2% NAVO-norm zouden voldoen. Maar dat doen we niet. Wetsvoorstellen van enkele politici die wel een groep hart hebben ten spijt. Sterker nog, de bestedingen lopen de komende jaren verder terug, terwijl meer investeringen nodig zijn. Ook omdat niet alleen de kans op een gewapend conflict groter wordt, maar ook omdat de kans dat de VS zich minder met Europa bemoeit ook groter wordt. En de vorige minister van Defensie, Bijleveld, beaamde al dat de Krijgsmacht niet aan de taken die voortvloeien uit de grondwet kon voldoen. Maar ze deed er niks aan, en de commandanten zwegen, op 1 interview in de krant na, nu al weer jaren geleden.
Een visie op veiligheid is nodig
Er is dus een visie op veiligheid nodig. Met daarbij als basisveronderstellingen dat de Krijgsmacht er is om het gevecht te winnen. Op welk terrein dan ook. En dat daar dus geld voor nodig is. Structureel geld, met de NAVO-norm als minimum. Omdat de Krijgsmacht zo uitgerust moet worden dat elke strijd met eigen materieel (varend, vliegend, rijdend, in cyber, bemand en onbemand) aangegaan en gewonnen kan worden. En dat moet – het allerbelangrijks- gebeuren met personeel. Personeel dat gemotiveerd is. Goed getraind. Met goede spullen. Werkend in een omgeving die fysiek en psychologisch veilig is voor iedereen om te kunnen excelleren. En dat natuurlijk met uitstekende arbeidsvoorwaarden. Want nog een les: je eigen personeel is geen vijand. Maar – om er maar weer een term in te gooien: het is het goud van de organisatie. Ook nu.
Door: Eduard van Brakel
Waardeer dit artikel!
Het Defensie Platform zet zich al 9 jaar belangeloos in voor een sterke Krijgsmacht. In elk artikel zit (vrije) tijd, moeite en kunde. Als je dit waardeert, kun je een kleine donatie doen. Dank voor je bijdrage!
Sinds 2010 heb ik met CFD hiervoor gestreden, er werd niet naar geluisterd, de schouders werden opgehaald, je werd als ‘ a pain in the ass’ gezien, ‘ een cordon sanitair om CFD heen ‘ etc etc. Vele anderen die de zelfde waarschuwingen uitten, ondergingen het zelfde lot. Eduard, ik had het niet beter kunnen zeggen dan jij in deze laatste publicatie. Of het helpt is zeer de vraag. Politiek Den Haag is heel erg hardleers. Wat er sinds 2 jaar geïnvesteerd wordt is nog steeds veel te weinig, en vele jaren te laat.Als die oorlog er dan onverhoopt toch komt staan we weer net als in 1940 met
‘ de onderbroek op de kont ‘ , ondanks heldhaftig verweer van een marginale krijgsmacht zal Nederland hooguit na enkele dagen het gevecht moeten staken, net als in 1940. dit is niet alleen te wijten aan de ‘ Politiek’ maar zeer zeker ook aan de Nederlandse bevolking , die liever geld besteedde aan rollators dan aan tanks, fregatten, onderzeers en jachtvliegtuigen. Een aan personeel !
Je was immers pas een ‘ held’ als je je liet afkeuren voor de militaire dienst op ‘ S 5 ‘. De grondoorzaak van al deze ellende is een gebrek aan mentaliteit bij de meerderheid van de Nederlandse bevolking, die ‘ Je Maintiendrai ‘ waar maakt. Die is er niet, ook nu niet. ‘ Je Maintiendrai ‘ is een loze kreet geworden
Helemaal eens Ed. Ik heb eens een kijk en vergelijk spel gedaan met politiek talent over onze krijgsmacht. Wat we denken te hebben en te kunnen vergelijken met wat we inderdaad hebben en kunnen. Nog nooit zo’n verschrikt publiek gezien, helaas duurde dit besef niet veel langer dan het eerstvolgende gesprek over nieuwe baantjes in de partij. Ik pleit voor Strategie ontwikkeling voor politici