2,5 miljard in 5 jaar is niet genoeg!

Misschien heeft u het stuk van Generaal Majoor der Mariniers b.d. Kees Homan in het Reformatorisch Dagblad van 25 juni gelezen. Hierin beargumenteert hij, zeer plausibel, dat door in de komende 5 jaar 2,5 miljard meer aan de krijgsmacht te besteden de bestaande tekorten kunnen worden opgeheven en aan de verplichtingen en ambities voldaan kan worden. Ik ken Kees en ik heb groot respect voor hem. Desalniettemin waag ik het met hem oneens te zijn. 2,5 miljard in 5 jaar is niet genoeg! Ik zal dat uitleggen.

Mijn benadering is een andere dan die van Kees. Hij heeft min of meer een bottom-up benadering gehanteerd. Ik benader het probleem van de andere kant:  top-down. Minister Hennis heeft een ambitie uitgesproken om de Defensie-begroting op het niveau van het NATO gemiddelde te brengen. Ik geloof haar op haar woord en voeg daar het volgende bij:

• Nederland gaat die ambitie in één kabinetsperiode, en wel de
  volgende, gefaseerd realiseren.
• Het huidige NATO gemiddelde is 1,43% van het BBP.  Die twee
  decimalen suggereren een schijn-nauwkeurigheid die niet realisitisch is.
  Bovendien zal het NATO gemiddelde gaan stijgen, alleen al door de stijging
  van ons eigen budget.  Ik poneer dus dat wij onze Defensie-begroting tot
  1,5% BBP in 4 jaar gaan laten stijgen.

Niet alles is voorzienbaar
Waarom deze keuze? Ten eerste is één kabinetsperiode een hanteerbaar iets. Het is een duidelijk doel dat ook in verkiezingsprogramma’s helder kan worden neergezet. Tijdens de verkiezingscampagne kunnen burgers, of journalisten namens burgers, politici ernaar vragen. Om uitvluchten e.d. te voorkomen poneer ik hier ook dat we bereid zijn om een onzekerheidsmarge te accepteren. Niet alles is nu eenmaal voorzienbaar. Om een voorbeeld te noemen: als de economie harder groeit dan voorspeld, zal de Defensie-begroting structureel achterlopen op schema.  En tegen onvoorziene en onvoorzienbare gebeurtenissen is nu eenmaal geen kruid gewassen.
Waarom gefaseerd?  In een eerder stuk op deze pagina heb ik betoogd dat Defensie op dit moment niet in staat is om miljarden euro’s extra te gaan uitgeven.  Je hebt mensen en middelen nodig om geld te kunnen uitgeven. Bovendien heeft het rapport van de Algemene Rekenkamer een aantal structurele onvolkomenheden aangegeven die eerst opgelost moeten worden. Verder moeten we, heel rap, een aantal strategische keuzes gaan maken.
Mijn benadering leidt tot het volgende tabelletje:

Uitleg bij de tabel
Begrotingsjaar: lijkt me duidelijk.
Defensie:  De Defensie-begroting in euro’s maal 1,000.  D.w.z. in 2016 bedraagt de Defensie-begroting acht miljard tweehonderdendrieëndertig miljoen negenhonderdendertigduizend euro. De begrotingscijfers van de jaren 2017 t/m 2021 zijn berekend zoals hieronder zal worden uitgelegd.
% BBP:  het percentage van het Bruto Binnenlands Product dat de Defensie-begroting beslaat. In 2016 is dat 1.15%.  De stappen tot 1.5% in 2020 zijn uitgerekend door eenvoudig lineair te interpoleren.  Voor 2021 heb ik aangenomen dat de Defensie-begroting in hetzelfde tempo zal doorgroeien richting 2% BBP.
Econ Groei: Hiervoor heb ik de voorspellingen van het CPB genomen. Ik weet wel dat die vaak niet erg kloppen, maar beter hebben we niet.
BBP:  Omwille van de consistentie heb ik het BBP over 2016 berekend, niet overgenomen uit een of andere bron, door de 8 miljard van de Defensie-begroting te delen door de bekende 1,15%. De BBP getallen in de andere jaren zijn berekend m.b.v. CPB voorspellingen.  Daarbij moet worden bedacht dat de grootte van het BBP wordt berekend uit de grootte van het
voorgaande jaar en de groei van het voorgaande jaar.  Hier zie je waarom bij economische groei de Defensie-begroting uitgedrukt in een percentage van het BBP altijd achter de feiten aanholt.  Maar de begroting woordt immers ook in het voorgaande jaar vastgesteld. Door nu de voorspelde omvang van het BBP te combineren met het gewenste percentage voor dat jaar krijg je de omvang die de Defensie-begroting dat jaar moet beslaan om je doelstelling van 1.5% in 2020 te halen.
Defensie jaar op jaar groei: De hoeveelheid geld die er elk jaar bij moet om op schema te blijven. In 2017 moet er dus achthonderdendrie miljoen bijkomen.
Cumulatief:  hier wordt uitgerekend hoeveel er in een bepaald jaar bij moet t.o.v. het startpunt, 2016.  Je ziet dan dat de Defensie-begroting aan het eind van de volgende kabinetsperiode met ruim 3 miljard euro gestegen moet zijn en in 2017, Kees Homan’s eindpunt, met ruim 4 miljard.
Meer uitgegeven:  Dit is de optelsom van wat er t/m dat begrotingsjaar is bijgekomen.  Het uitgangspunt is dat de Defensie-begroting niet zou zijn gestegen t.o.v. 2016, ook niet in nominale termen. Dat is niet waarschijnlijk, maar het laat zien dat we in 2021 12.5 miljard meer hebben uitgegeven dan als we zo doorgaan als vandaag.
Ik heb een aantal dingen verwaarloosd die je eigenlijk zou moeten meenemen  om de werkelijke koopkracht van de Defensie-begroting helder te krijgen:
Inflatie: Die is momenteel zo laag dat het de moeite niet is. En het lijkt er niet op dat de ECB erg bang is voor snel stijgende inflatie, hun verruimingsbeleid in aanmerking nemende.
Wisselkoersen:  Dat is gewoon te moeilijk. Het gaat hier voornamelijk om aankopen die Defensie in de VS doet. De euro is net gedaald t.o.v. de dollar vanwege het Brexit gedoe.  Als dat erger wordt, zal de euro misschien nog wel wat verder dalen. Maar het kan ook zijn dat de geldmarkten het ergste al “ingeprijsd” hebben. En als dat Brexit-gedoe voor de EU met een sisser afloopt, dan stijgt de euro weer.  U mag het zeggen.
Prijsstijgingen:  Geen peil op te trekken. Ik weet het werkelijk niet, dus ik laat het maar buiten beschouwing.
Als je de tabel bekijkt, dan zie je dat Defensie er elk jaar zo tussen de 800 en 900 miljoen bij moet krijgen om die 1.5% te halen. Nu kan het zijn dat mensen die meer van de interne zaken bij Defensie weten dan ik zullen zeggen dat Defensie dat groeitempo niet aankan.  Maar het kan ook zijn dat ze zeggen dat het juist wel sneller kan. Dat lijkt me dan een interessante discussie worden. In ieder geval heb ik hiermee wat concrete getallen willen neerzetten waar iedereen nu op mag schieten.
Tenslotte nog dit:  In 2017 zou er dus 800 miljoen meer naar Defensie moeten gaan.  De berichten op dit moment spreken van 300 miljoen.  Daarmee liggen we bij de start al meteen een half miljard achter op schema.  Ik sprak laatst een Kamerlid, o.a. hierover, en vroeg hem of hij zich dit realiseerde en ook dat dat in de volgende jaren goedgemaakt zou moeten worden, tenzij hij iets aan die 300 miljoen kon doen.  Dat snapte hij.
Wat kunt u doen?
Wat moet u, als eenvoudige burger nou doen?  Simpel:  die Kamerleden laten weten wat u ervan vindt.  Als er in de zorg of het onderwijs wordt gesneden of te weinig geld bijkomt, heb je zó het Malieveld vol, maar wie komt er op voor Defensie?  U dus. Deze link gaat naar een pagina van de Tweede Kamer waar de namen van de leden van de Vaste Kamer Commissie voor Defensie staan. Zoek er een uit van een partij waarop u stemt of overweegt te gaan stemmen volgend jaar maart.  Klik op de naam en er opent een paneel met uitgebreidere informatie.  Daar staat ook een link naar zijn of haar persoonlijke pagina bij.  Op die bewuste pagina staat rechts zijn of haar email.
Mail uw Kamerlid
Stuur uw Kamerlid een vriendelijke mail waarin u uiteenzet waarom u het belangrijk vindt dat het Defensie-budget verruimd wordt.  Reken niet op antwoord, maar geloof me:  ze lezen alles.  En als u het niet doet, wie doet het dan wel?
Door: Frank Teunissen – Frank Teunissen is opgeleid als natuurkundig ingenieur, heeft gewerkt in de ruimtevaart- en semicon equipment industrie en zet zich momenteel bij D66 en KIVI actief in voor de Nederlandse Defensie.”